Cacko

Cudowna, piękna, przemycająca historię Polski ale w nienachalny sposób. Czytając ma się wrażenie jakby samemu było się uczestnikiem tych historii. Dziecko zainteresowane, mama zachwycona;)

Cudna książka - pełna ciepła

Piękna ksiazka

Wydawca informował, że szykuje wzruszającą i piękną opowieść o świętach z moim rodzinnym miastem Poznań w tle, ale nie takiej dawki emocji i nagle odkopanych własnych wspomnień sprzed dekad się spodziewałam. Nie będę udawać że jest inaczej - dotychczas nie miałam sposobności skosztowania prozy Emili Kieraś, choć nazwisko nie było mi obce.Nie jest mi łatwo zebrać w słowa ten cały wszechświat myśli i emocji jakie obudziła lektura „Cacka”. Na pewno nie przypuszczałam, że ta lektura będzie swoistą podróżą w przeszłość i odnajdywaniem we własnym życiu wielu odpowiedników doznań i sytuacji bohaterów tej zimowej opowieści. Jakby nagle ktoś odkrył zakurzony karton ze wspomnieniami i otworzył mi go pod samym nosem. Przez dwa wieczory (bo tyle zajęła mi lektura i z premedytacją podzieliłam ją sobie na weekend) nie było mnie w moim pokoju. Nie było mnie też w roku 2024. Ale na pewno nadal byłam w Poznaniu, ale jakże innym, jakże przechodzącym przemiany, ulegającym powiewowi historii i tego co przyniosły dziesięciolecia od początku XX wieku. Bo „Cacko” to nie tylko opowieść bożonarodzeniowa, ale to kawał historii naszego kraju, choć w tym przypadku sprowadzony do miasta Poznań, w którym dzieje się akcja. A akcja obejmuje ponad 100 lat - zaczynając się w roku 1911, a kończąc w 2014 - kiedy to miasto i nasz kraj przeszły tak wiele zmian. A wszystko zamknięte w ramy historii jednej rodziny państwa Jacynów, których poznajemy w chwili rozpoczęcia swojego poznańskiego życia, bowiem podejmują się przeprowadzki do dużego miasta z pobliskiej Wrześni. A ta ogromna zmiana ma miejsce właśnie w Boże Narodzenie. Kiedy mały Ambroży wysiada z mamą na stacji kolejowej Poznań jest wtedy miastem Posen. A ich sąsiadami na Łazarzu zostaną niemieckie rodziny. Dalsze losy bohaterów i następnych pokoleń Jacynów poznamy w kluczowych momentach historycznych i podczas świąt Bożego Narodzenia spędzanych w jakże innych okolicznościach, a czasami i innych miejscach. Emilia Kiereś zaprowadzi nas także do Poznania w roku 1918, kiedy to miasto szykuje się  na przybycie kompozytora Ignacego Paderewskiego. Później przeskoczymy do 1944 i czasu II wojny światowej kiedy to bohaterowie przebywają w rodzinnym majątku Nadorzyce. Dalej prosto z tragicznych doświadczeń wojennych przenosimy się na ulicę Zieloną w Poznaniu, gdzie święta 1981 roku naznaczone są ogłoszeniem stanu wojennego. By prawie, że zakończyć tą wędrówkę w roku 2014 - w zupełnie już innym Poznaniu i zupełnie innej Polsce w mieszkaniu przy placu Cyryla Ratajskiego. Napisałam „prawie”, bo epilog tej książki zamknie krąg zdarzań ponownie w roku 1911, by wyjaśnić nam co tak naprawdę wtedy się wydarzyło i jak ponad stuletnia bombka choinkowa z sklepiku niemieckiego handlarza Hansa Neumanna (wciąż obecna w rodzinie i zawieszana raz w roku na świątecznym drzewku) trafiła w ręce taty Ambrożego i stała jego głównym prezentem dla syna podczas ich pierwszych świąt w Poznaniu. Myślę, że nie przypadkowo powieść bożonarodzeniowa „Cacko” jest taką historią  pętlą. Bo jakże inaczej miałaby przebiegać historia tej rodziny jeśli nie po trajektorii kuli - skoro wspólnym elementem każdego Bożego Narodzenia, które poznajemy jest właśnie tytułowe cacko - przepiękna i delikatna szklana bombka odbijająca w sobie wszystkie przeszłe wigilie tej rodziny i zebrane wtedy przy wigilijnym stole osoby. Cacko państwa Jacynów było tym wyjątkowym przedmiotem przechowywanym i wędrującym wraz z rodziną  nawet gdy nadeszły najcięższe czasy. Podczas lektury zastanawiałam się dla kogo właściwie jest ta opowieść. To, że wyjątkowo poruszy osoby urodzone w latach 70-tych i 80-tych XX wieku to pewne. Bo mocno dotyka tego co sami przeżyli i jeszcze na świeżo pamiętają wojenne opowieści dziadków z okupowanego Poznania. I w zasadzie chciałam początkowo napisać, że nie wiem czy to dobra historia dla dzieci… Ale jednak się teraz z tego wycofuję. „Cacko” Emilii Kiereś to najlepszy możliwy sposób by przybliżyć młodym pokoleniom historię, ale w tak niezwyklej otoczce jaką jest magia świąt, na którą dzieci tak czekają. Daje to szansę pokazania, że nie zawsze Boże Narodzenie było takie jak jest teraz i trzeba o tym pamiętać i dbać by nie wróciły czasy biedy, głodu, wojny i niedostatku. Książka przepięknie też zachęca do pielęgnowania własnych rytuałów świątecznych i znalezienia sobie - może nawet dopiero dziś - swojego rodzinnego cacka - czegoś co przetrwa dla następnych pokoleń. Bo warto pielęgnować tradycję i wartości rodzinne i o tym też jest ta książka. O relacjach które są i przetrwają ponad wszystkimi kłodami jakie rzuci nam los pod nogi. Na koniec muszę jeszcze dodać, że mnie kilka razy dopadło zeszklenie się oka i raz popłynęły nawet łzy ogromnego wzruszenia podczas czytania, bo jednak mocno odnajdywałam się w losach tej rodziny i pobudzały one głęboko pochowane wspomnienia. „Cacko” Emilii Kiereś to cudowna powieść o rodzinie, w której możemy się  przeglądać i dostrzegać własne korzenie i losy naszych przodków. Bardzo polecam!

Kiedy widzimy coś, co robi na nas spore wrażenie, nazywamy je cackiem. Według słownika języka polskiego „cacko” to ozdoba choinkowa, artystycznie wykonany przedmiot bądź też coś lub ktoś delikatny, wypieszczony. I tym właśnie jest tytułowe Cacko Emilii Kiereś. Piękna ozdoba choinkowa z dmuchanego szkła w cudowny sposób trafia do życia Ambrożego, w jego pierwsze Boże Narodzenie w nowym domu. Od tej pory co roku trafia na choinkę, aby nieść spokój, dodawać otuchy i łączyć pokolenia. Ambroży jako kilkulatek zaczyna nowe życie wraz z rodzicami w Poznaniu. I choć teraźniejszość nie maluje się w kolorowych barwach, to jednak nowa ozdoba choinkowa potrafi zdziałać cuda. Skupiając na sobie uwagę domowników, daje im ciepło i pomaga zapomnieć o tym, co dzieje się za oknem. Historia Ambrożego została podzielona na ważne etapy w jego życiu, połączone z istotnymi wydarzeniami w historii Polski. Książka została podzielona na rozdziały, których tytuły to rok: 1918, 1944, 1981, 2014 oraz 1911. Każdy z dorosłych dobrze wie, z czym wiążą się poszczególne roczniki. Dla młodszych może to być ciekawa wyprawa po historii, ale również po Poznaniu i jego okolicach. Jako rodowita poznanianka, czytając tę książkę, oczami wyobraźni widziałam ulice, po których chodzili bohaterowi i budowle, które mijali. Miło było dowiedzieć się kilku nowych rzeczy o Poznaniu, których nie znałam, a które będę mogła kiedyś pokazać mojemu synkowi. Zaczytując się w książce Emilii Kiereś, czułam wspomniane ciepło, które emanowało nie tylko od tytułowego Cacka, ale również od domowników, nadzieję płynącą prosto z serca, ale także czułam tę obawę o lepsze jutro. Warto zwrócić uwagę na piękne ilustracje Edyty Danieluk, z których płyną wszystkie emocje, przekazane przez autorkę. Mimo że w książce pojawia się zawsze jeden dzień w roku: Boże Narodzenie, to jednak książka ta nie musi być zaszufladkowania. To jest idealny upominek nawet bez okazji. Czy może być piękniejszy prezent od tego, który opowiada o nadziei, docenianiu małych rzeczy oraz wartości, o które warto dbać? Polecam: tylko tyle i aż tyle, bo książka obroni się sama. Papierowy Bluszcz