Eli, Eli

Ten reportaż mnie wzruszył, zaniepokoił, wzbudził we mnie złość. Czytałam szybko, z niecierpliwością, choć ani przez moment nie było lekko. Bo lekki nie jest ani ten temat ani styl Tochmana, który w spokoju ukrywa wielkie i głębokie emocje. Żałuję, że nie poznałam go wcześniej, cieszę się jednak, że jego książki wciąż mam przed sobą. Ta książka złamała mi serce. Mimo wszystko polecam- tym, którzy nie boją się prawdziwego życia i ludzkiego dramatu.

"Eli, Eli" nie jest łatwą w odbiorze książką. Wydawać się może z początku, że to tylko kolejny reportaż. Owszem mocny i trudny, wzbudzający wiele emocji, ale nadal reportaż. Jak się okazuje jednak nie jest to jedynie kolejna historia okraszona zdjęciami, która przybliża czytelnikowi ten czy inny problem. Tochman i Wełnicki poszli o krok dalej. Z ich współpracy powstała książka, która niesie ze sobą znacznie, znacznie więcej.
Portfolio Grzegorza Wełnickiego pełne jest fotografii, które poza dokumentalnym charakterem niosą ze sobą ogromne pokłady emocji. Taka sama jest książka "Eli, Eli". Spora ilość zdjęć i teksty Wojciecha Tochmana opowiadają wspólnie o życiu w najuboższych dzielnicach Filipin. To właśnie za sprawą opowieści dziennikarza i fotografa poznajemy dramatyczne historie kobiety, której chora skóra wygląda jak kora drzewa, dzieci mieszkających na stałe na cmentarzach Manili czy najuboższych, których całym światem są filipińskie slumsy. To nie jest książka, która przedstawia jednak te historie w suchy sposób. To nie jest tylko reportaż o nich. To jest książka, która poprzez opowieść o nich porusza nas - czytelników. Tochman swoimi tekstami wspartymi fotografiami Wełnickiego nie tylko relacjonuje to, co spotyka na Filipinach, ale przede wszystkim uczy wrażliwości. Obydwaj przedstawiają swoją opowieść w taki sposób, że razem z opisem o typowo reporterskim zacięciu podają również jasną odpowiedź na pytanie "co dalej?".
Każdą z opowieści Tochmana poprzedza zdjęcie Wełnickiego. Taki wstęp do kolejnych rozdziałów powoduje, że czytelnik dużo łatwiej i mocniej obrazuje sobie to, o czym reporter pisze. Fotografie nie są tutaj tylko wsparciem tekstu, ale to pełnoprawny pod względem formalnym dokument, który razem ze słowem tworzy bardzo trudną i jakby niespokojną całość. Dlaczego niespokojną? Otóż sposób narracji, który proponują obydwaj autorzy powoduje, że czytelnik nie tylko patrzy i poznaje, ale też zdaje sobie sprawę w jaki sposób i dlaczego to robi. To coś jakby przebudzenie. "Eli, Eli" nie przekazuje historii, a wydobywa raczej uczucia i emocje wobec bohaterów tychże. To nauka pokory, wrażliwości i współczucia. Emocji prostych, dobrych i potrzebnych, na które niestety często brakuje i czasu i miejsca. Tochmanowi zdarza się także oceniać i krytykować odbiorców, do których grupy sam się zalicza. Mówi o nieszczęściu i braku sprawiedliwości, opowiada o różnicach. To trudna w odbiorze pozycja, która jednak mimo wszystko niesie też sporo pocieszenia i nadziei.