BARBARA BRYLSKA W najtrudniejszej roli

�rymi musiałam ukrywać Basię. Kobiety ze mną pracujące rozumiały sytuację i pomagały mi. Dawałam dziecku zabawki, karmiłam je na zapas i błagałam, żeby siedziało cicho. Serce mi krwawiło, kiedy widziałam, jak zza zasłon śledzi mnie to smutne, załzawione spojrzenie. Nic dziwnego, że nie mogłam znieść tego na długą metę, tym bardziej że znowu spodziewałam się dziecka. Pewnego dnia postanowiłam, że koniec ze szwalnią, zostaję w domu. Moje koleżanki z pracy uprzedzały mnie, że u Niemców nie można sobie tak po prostu z pracy zrezygnować, że mogę mieć kłopoty, ale byłam zdesperowana i podjęłam ryzyko. Uprzedziłam tylko Basię, żeby w razie pukania do drzwi siedziała cicho. Biedny mały więzień nie mógł znieść pobytu w zamknięciu, toteż ledwie rozległo się pukanie, a właściwie dobijanie do drzwi, zawołała radośnie: <> Leżałam w łóżku, bardzo źle się czułam. Przyszły po mnie trzy osoby: kierownik brygady, w której pracowałam, inny Niemiec w mundurze i tłumaczka, sekretarka dyrektora zakładu. Do dziś jestem przekonana, że to Basia uratowała mnie wtedy przed aresztowaniem. Kiedy kazano mi się ubrać i wyjść, zaczęła płakać razem ze mną, podeszła do Niemca, objęła go za nogi i głaskała po rękach prosząc: <> Wszyscy moi nieproszeni goście byli zdumieni, że rozumie zagrożenie, bo miała niewiele ponad trzy lata. Cała rodzina Brylskich Siostrzyczki Basia i Jadzia Przedtem intruzi zachowywali się wobec mnie bardzo arogancko, ale po interwencji Basi zmiękli i oświadczyli, że darują mi niesubordynację pod warunkiem, że wrócę do pracy. Nie miałam innego wyjścia, jak ponowne wywiezienie dziecka na wieś. Ciąża, praca i zajmowanie się dzieckiem to było już ponad moje siły. Po przyjściu na świat drugiej córki, Jadzi, wszystko odmieniło się na lepsze. Wojna się skończyła, mąż wrócił do domu, przeprowadziliśmy się do większego mieszkania i życie potoczyło się normalniej. Byliśmy nareszcie wszyscy razem i pierwsze lata Jadzi były szczęśliwe. Zagrożenie, niewygody i strach przed głodem nie były jej udziałem. Minęły jeszcze trzy lata i Basia poszła do szkoły. Od początku była zdolną i pilną uczennicą. Zachowywała się natomiast jak łobuz, nawet miewała obniżony stopień ze sprawowania. Podstawiała chłopakom nogę, zrywała czapki z głów, pociągała za szelki. Była za to karana, stawiano ją w kącie, ale to nie skutkowało. Była za to bardzo uczuciowa. Przyprowadzała ze szkoły na obiad biedniejszą koleżankę, zabierała dla niej kanapki na drugie śniadanie. Gdy zauważyła, że martwię się lub płaczę, nie odeszła ode mnie nigdy, zanim się nie uspokoiłam. Wszystkie troski przeżywała razem ze mną. Była zwinną i szczupłą dziewczynką, o niezwykle pięknych warkoczach, rzadko widywało się u dziewczynek takie włosy. Narzekała nieraz, że jej ciążą i zanudzała mnie prośbami, żebym pozwoliła je obciąć. Nie chciałam o tym słyszeć. Jednakże gdy podczas wakacji wyjechała na obóz ze szkołą plastyczną, wróciła z niego już bez warkoczy. Tłumaczyła się, że koleżanki obcięły je, gdy spała. Nie bardzo w to wierzyłam, ale co mogłam zrobić? W szkole średniej także uczyła się dobrze. Z każdym rokiem stawała się poważniejszą, ładniejszą i inteligentniejszą dziewczyną. Byłam z niej dumna". AXIS MUNDI: Marta Szelichowska-Kiziniewicz, Basia Basiewicz-Borowska Współpraca wydawnicza: Anna Tomaszewska Projekt okładki: Borys Borowski Skład: Positive Studio Korekta zdjęć: Mariusz Szewczuk Korekta i redakcja: Elżbieta Makowska Wydanie II uzupełnione i uaktualnione ISBN: 83-922507-1-0 ISBN: 978-83-922507-1-5 ISBN e-book: 978-83-61432-33-3 Copyright (C)2007 by Axis Mundi, Barbara Rybałtowska and Barbara Brylska Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część książki nie może być wykorzystana bez zgody wydawcy. zdjęcie na okładce: Romuald Pieńkowski/Filmoteka Narodowa zdjęcie na czwartej stronie okładki: archiwum prywatne Barbary Brylskiej zdjęcia wykorzystane w książce (numery stron dotyczą wersji drukowanej książki): str. 13, 16, 19, 21, 24, 27, 31, 34, 39, 45, 46, 48, 51, 54, 57, 59, 61, 62, 65, 68, 74, 78, 86, 91, 93, 94, 98, 101, 103, 109, 114, 117, 118, 122, 125, 128, 131, 133, 134, 136, 138, 140, 143, 145, 147, 148, 152, 156, 158, 161, 164, 166, 169, 171, 175, 176, 180, 184, 186, 188, 193, 196, 202, 204, 210, 212, 216, 218, 222, 226, 230, 232, 236, 240, 246, 250, 252, 254, 258, 260, 267, 268, 272, 274, 276, 278, 280, 284, 290, 294, 296, 298 - archiwum prywatne Barbary Brylskiej str. 71 - Andrzej Wiernicki/eRBe str. 78, 83, 85, 105 - Filmoteka Narodowa str. 105 - SF ,,Oko"/Filmoteka Narodowa Autorzy zdjęć, których nazwisko omyłkowo pominięto proszeni są o kontakt z wydawnictwem. Wydawca: Axis Mundi Konwersja i edycja publikacji