Znany pisarz był również działaczem społecznym i politycznym, który swe dążenie do niepodległości umiał przekuć w ciąg konkretnych działań. Podejmował je przez całe życie, to organizując instytucje oświatowe i kulturalne w niewielkim Nałęczowie w czasie chwilowego ustania represji zaborcy w latach 1905? 1907, to współpracując ze środowiskiem Józefa Piłsudskiego przy tworzeniu legionów, to znów biorąc udział w akcji propagandowej przed plebiscytem na Warmii i Mazurach w roku 1920.
Tom Stefana Żeromskiego droga do Niepodległej prezentuje stan świadomości pisarskiej i obywatelskiej autora Przedwiośnia.