Wiek ukraińsko-polski. Rozmowy z Bohdanem Osadczukiem

Wołodymyr Rafiejenko w kunsztowny i nieszablonowy sposób podejmuje temat wojny, która nieodwracalnie zmieniła jego ojczysty region. Odkąd do alegorycznego miasta Z na wschodzie Ukrainy zawitało wojenne piekło, przestały tu obowiązywać prawa boskie i ludzkie. Ukraińcy z Donbasu mierzą się nie tylko z realiami rosyjskiej okupacji, lecz także zaburzeniami czasoprzestrzeni i zjawiskami paranormalnymi. Od trudnych wyborów, których muszą dokonać bohaterowie Najdłuższych czasów, zależeć będą nie tylko ich własne losy, lecz także przyszłość całej Ukrainy i Rosji oraz Związku Radzieckiego, który co prawda upadł, ale nie do końca. Piąty Rzym to coś więcej niż łaźnia. W mieście Z nie działają prawa fizyki. A mówiąc ściślej, działają inaczej, niż do...

"Europa się tworzy", napisał Jacques Le Goff (1924-2014), światowej sławy francuski mediewista, autor takich fundamentalnych dzieł, jak Kultura średniowiecznej Europy (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2022), Narodziny czyśćca (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2021) czy Intelektualiści w średniowieczu (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2023). Napisał te słowa w 2003 roku, na krótko przed faktycznym "utworzeniem się" Europy, tj. poszerzeniem Unii Europejskiej o kraje Europy Środkowej. Jednak to "tworzenie się" ma o wiele głębsze korzenie i o tym właśnie, o "narodzinach" traktuje niniejsza książka. Le Goff przez całe swoje życie badacza niestrudzenie zwalczał rozpowszechniony pogląd o "ciemnym" średniowieczu. Znajdował w nim twórczego, mimo ówczesnych ograniczeń, ducha...

„Tak w Polsce się nie pisze” – napisał o Bobkowskim Roman Zimand. Miał rację, do dziś nikt mu nie dorównał – stylem i przenikliwością.

W latach 1946-1960 ze wsi do miasta przeniósł się co trzeci młody człowiek. Część z nich zasiliła rzesze niewykwalifikowanych pracowników fizycznych, dla wielu jednak przeprowadzka wiązała się z błyskawicznym awansem społecznym: zostali pracownikami administracji publicznej, zasilili kadry pedagogiczne czy wojskowe. "Każdy został człowiekiem" jest zapisem doświadczeń młodych ludzi urodzonych na wsi, których na początku lat 50. porwał urok nowej Polski. To swoista kronika ich sukcesów i porażek związanych ze zdobywaniem wykształcenia i świadomości politycznej, ze zmianą środowiska i ucieczką do miast w poszukiwaniu własnego miejsca w socjalistycznej rzeczywistości. Punktem wyjścia tej niezwykłej reporterskiej opowieści jest monumentalne, dziewięciot...

Tom jest kontynuacją serii wydawniczej Archiwum „Kultury” upowszechniającej źródłowe badania związane z dziejami paryskiej „Kultury” oraz Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte. Jerzy Giedroyc – ur. 27 lipca 1906 w Mińsku, zm. 14 września 2000 w Maisons-Laffitte. Polski wydawca, publicysta, polityk i działacz emigracyjny. Twórca i redaktor paryskiej „Kultury”. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

„(...) Przedstawiony materiał jest autorską oceną oraz dokumentem, wiele wnoszącym w naszą zbiorową wiedzę. Wiele kwestii prezentowanych jest w cieniu misji Kościoła katolickiego w naszym kraju; miało to dla zaprezentowanej opozycji istotne znaczenie i jej działacze mieli do niej wielkie zrozumienie. To tez typowy wątek naszych dziejów ponadtysiącletnich, czyli osadzanie spraw publicznych w etosie chrześcijańskich wartości, wśród których dominowała idea wolności. Autor i „jego” postaci (zaprezentowane w tekście) doskonale to wyczuwają, a autor eksponuje. Bo ta opozycja była tyle polska, co chrześcijańska – i te elementy się splatają, jak chciał Stefan Żeromski (skądinąd kalwin), gdy wszystkich, co chcieliby to wiano rozdzielić – mówił, iż „k...

Lektura książki ukazuje, jak olbrzymi był nakład pracy, aby powstała tak wartościowa i precyzyjna analiza. Jest to tym bardziej godne pochwały, że monografia ma charakter wybitnie interdyscyplinarny, co podnosi jej wyjątkowość i bogactwo. Z uwagi oryginalność wybranego tematu, przemyślaną strukturę, precyzyjną terminologię, przystępność językową, bogatą literaturę źródłową, najwyższą jakość analizy, a także tytaniczny zakres wykonanej pracy, monografia bezapelacyjnie zasługuje na opublikowanie nie tylko w języku polskim, ale także w języku angielskim – prof. dr hab. Andrzej Mania. Książka dra Filarego-Szczepanika jest logiczna, autor miał na nią pomysł. Jest też opracowaniem niezwykle potrzebnym w Polsce, gdzie refleksja teoretyczna w obszarze...

Początek XX wieku. Lwów. Tygiel kultur. Nowa obyczajowość i amerykańska maszyna hazardowa do wygrywania milionów. Tajemniczy przybysze oraz niekończąca się Gra, w której stawką są losy świata i ludzkości. Czy uda się zapanować nad puszczoną właśnie w ruch machiną historii? Jak mówi pewna tajemnicza inskrypcja: „Żadna rzecz nie bierze się znikąd i nie ginie bez śladu”, autor zaś dodaje: „Jeśli nie będzie Gry, wszystko stanie. Wszyscy ludzie się rozproszą, światło zgaśnie. Zatrzymają się pociągi i samochody, ustaną wojny, upadną miasta, nikt nie będzie potrzebował pieniędzy”. Petro Jacenko zabiera czytelników w pełną przygód podróż retro, dla której tłem jest wielka historia XX wieku oraz zdarzenia przywodzące na myśl Mistrza i Małg...

Omawiana książka powinna stać się wydarzeniem kulturalnym, gdyż wprowadza do polskiej kultury literackiej i do naszego języka twórczość znakomitego poety dotąd zupełnie nieznanego. Ta luka była szczególnie dotkliwa, ponieważ dotyczyła literatury naszych sąsiadów Czechów. Przemilczany, a nawet prześladowany, w czasach komunizmu Bohuslav Reynek doczekał się po 1989 roku artystycznej sprawiedliwości, a jak pisze Wojciech Wencel – jego „twórczość weszła w ostatnich dziesięcioleciach do kanonu europejskiej kultury”. Niestety, do polskiej kultury wspaniała poezja religijna czeskiego twórcy wchodziła z oporami – nie ma on hasła w podstawowych informatorach o powszechnym piśmiennictwie, takich jak zbiorowa Encyklopedia literatury światowej z roku 2005 (Krak...

To prawdopodobnie najlepsza książka Hannah Arendt (1906-1975), wybitnej niemiecko-żydowsko-amerykańskiej intelektualistki. Opublikowana w 1963 roku, stanowi trzecie z serii istotnych dzieł jej filozofii politycznej, po Korzeniach totalitaryzmu (1951) i Kondycji ludzkiej (1958). Arendt opuściła Niemcy w 1933, a Francję w 1940 roku i resztę życia spędziła w USA z dala od totalitaryzmów i rewolucji. Mimo to jej rozważania wokół rewolucyjnych przewrotów stanowią oryginalną, imponująco wnikliwą syntezę, której towarzyszy pewna romantyczna (utopijna ) wizja nowego ładu. Wywód opiera się na przeciwstawieniu rewolucji francuskiej i innych rewolucji jej typu wydarzeniom rewolucji amerykańskiej w tym sensie, że pierwsze były destruktywne, a druga konstruktywna. Stało s...

Pięć pełnych napięcia dni w upalnej Katalonii 1982 roku Reprezentacja Polski w piłce nożnej zatrzymuje się w podbarcelońskim hotelu. Podczas gdy Piechniczek obmyśla strategię na mecz ze Związkiem Radzieckim, a Boniek świętuje transfer do Juventusu, w budynku hotelowej piekarni ukrywa się dwójka członków ETA. Policja wpada na trop uciekinierów, zmuszając dawnego szefa komanda do działania… Samotny mężczyzna, poruszający thriller, który sam autor nazwał swoją „najbardziej intelektualną powieścią”, mówi o tym, jak trudno zerwać z własną przeszłością, przede wszystkim jednak o tym, co się dzieje, gdy walka z dyktaturą traci swój romantyczny rys i przeradza się w terror.

Biografia Michela Neya, marszałka Francji z czasów Napoleona, wsła­wionego osłoną odwrotu Wielkiej Armii z Rosji w 1812/1813 roku, a z drugiej fatalnymi błędami pod Waterloo. Michel Ney, syn bedna­rza z prowincjonalnego Sarrelouis, nie mający możnych protektorów ani wykształcenia, jest najlepszym dowodem prawdziwości dewizy Cesarza, że „każdy z żołnierzy nosi w tornistrze marszałkowską bu­ławę”. Jednocześnie jest to jedyny z marszałków, o którego nomina­cji Napoleon, dyktując wspomnie­nia na wyspie Św. Heleny, mówił, jako o swoim błędzie, bo „był to tylko doskonały dowódca dywi­zji”. Ney z jednej strony był podzi­wiany przez żołnierzy za męstwo i po prostu szczęście wojenne, a z drugiej skłócony stale ze swymi kolegami – marszałkam...