Lwowskie gawędy

Tak jak legendarnej Atlantydy, która zapadła się bezpowrotnie w głębie oceanu dawnego Drohobycza, miasta Schulza i Wierzyńskiego, próżno teraz szukać na mapie czy w terenie. Przechowali go troskliwie w pamięci rozproszeni po świecie drohobyczanie. Andrzej Chciuk w swej Atlantydzie ukazał tamtych ludzi, tamte domy i ulice, żydowskie zaułki i powstające zagłębie naftowe, ale co najważniejsze udało mu się uchwycić niepowtarzalną atmosferę przedwojennego wielokulturowego miasteczka na Kresach. Na ten portret Drohobycza składa się moc szczegółów, kolorów, a nawet zapachów. Tu słychać głosy dawnych jego mieszkańców. Tu tamten Drohobycz nadal tętni życiem.

Książka ks. Andrzeja Zwolińskiego jest fascynującą, poruszającą opowieścią o Kresach i legendarnym Lwowie, a jednocześnie rzetelnym źródłem wiedzy o historii tego ważnego obszaru. Autor przechadza się wraz z czytelnikiem ulicami miasta, zagląda w mniej i bardziej znane miejsca, z ogromną dbałością o szczegóły opisuje każdy zakątek. Przygląda się zabytkom, ale dotyka też niezwykłej, nieraz bolesnej i trudnej, historii. Pokazuje lwowską codzienność, pisze o sprawach społecznych, przybliża ducha Lwowa, bogactwo jego kultury, przypomina o bohaterstwie lwowiaków. Andrzej Zwoliński – kapłan diecezji krakowskiej, profesor nauk teologicznych, socjolog, teolog i sektolog. Jest profesorem zwyczajnym Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Paw�...

„Lwów – magiczna nazwa miasta w II Rzeczypospolitej i miejsce tęsknoty mieszkańców Kresów oraz wszystkich, którzy zaczytywali się w powieściach Henryka Sienkiewicza. Tam bowiem, 1 kwietnia 1656 r. po „potopie” szwedzkim, Król Polski Jan Kazimierz w katedrze lwowskiej poddał Królestwo Polskie pod opiekę Maryi, zwanej odtąd Królową Korony Polskiej. Do II wojny światowej Rzeczypospolita należała do państw wielonarodowościowych. Wschodnie rubieże Rzeczypospolitej, a także samo miasto Lwów, nie stanowiły tutaj wyjątku. Wręcz odwrotnie, ta wielonarodowość i wielokulturowość na tym terenie była wyraźniejsza niż w innych częściach państwa polskiego. Żyli w niej w różnych proporcjach w zależności od okresu Polacy, Ukraińcy, Niemcy, Rusini, Ormianie,...

Narocz, Dryświaty, Miadzioł ludzie mówią, że jeśli ktoś wpatruje się w fale tych jezior zbyt długo, ten w końcu niczego dobrego się nie dopatrzy, a łatwo może stracić rozum, a może i więcej Nieraz mówili starzy rybacy, że na kogo ryby rzucą raz czar rybi, ten zawsze do wody należy i tylko na wodzie może się czuć szczęśliwy. Wszystko milczy w tej krainie: ludzie, zwierzęta, ziemia, las bo to Litwa. Litwa zamknięta w sobie, zazdrosna, uparta wobec przybysza, zawsze tajemnicza i zawsze mroczna A jednocześnie przyciąga do siebie, kusi, wabi pięknem przyrody i niezapomnianej przygody, po której chce się po prostu zostać nad jeziorem, patrzeć na ryby, na fale, na słońce, pić ciąg dni i beztroskich nocy, aż wyczerpie się ich pełny kubek, ukaże się dno pu...

Dzieciństwo i młodość Tadeusza Irteńskiego to książka uznana przez krytyków za wyjątkową. Józef Mackiewicz określił ją jako "swego rodzaju epos". Jej tematem bowiem "nie jest historia, stanowiąca zaledwie tło nie są przeżycia jednej osoby, a dzieje wielu osób nie chodzi w niej też o przyczynkowe poznanie pewnych znakomitości. Chodzi raczej o przyczynek do odtworzenia pewnej prawdy zarówno w geografii, psychologii i czasie, czyli o to, czego w gruncie rzeczy szukamy w każdej dobrej książce". Można szukać w niej także pamiętnika z okresu dojrzewania i historii miłosnej, odwołań do "żywego" Pana Tadeusza i powinowactw z gawędą szlachecką, a szczególnie z Pamiątkami Soplicy. Z czułością i humorem Pawlikowski dokumentuje czasy, obyczaje i ludzi, jest p...

„Przeczytałem ją jednym tchem, może z większym jeszcze zachłyśnięciem niż pierwszą książkę. Byłem miejscami oczarowany, miejscami rozdrażniony, olśniony, sceptyczny i znów zachwycony, i z kolei skłonny do niejednej złośliwej uwagi”. – Józef Mackiewicz „Jak my, dziś, wciąż zaglądamy do Kitowicza, by się dowiedzieć, jak tam było w Polsce za Sasów, to za sto i dwieście lat będą czytali Pawlikowskiego, by mieć wyobrażenie jak żyło polskie ziemiaństwo w Mińszczyźnie przed ostateczną zagładą”. – Karol Zbyszewski

Kresowa literatura, wspomnieniowa i fabularna, opiera się głównie na tekstach powstających w kręgach ziemiaństwa i arystokracji. Niewiele jest utworów pisanych z perspektywy ludzi o skromniejszym pochodzeniu. Powieść Zygmunta Gizelli wypełnia częściowo tę lukę. W świecie jej bohaterów często brakuje podstawowych dóbr „pałacowych”: dachu nad głową, żywności, pieniędzy, ubrania. Sieroctwo, głód i bezskuteczne poszukiwanie pracy mogą wykoleić nawet najtwardszego młodego człowieka. Życie Tadzia, głównego bohatera, pełne jest bolesnych doświadczeń, porażek i rozczarowań. Kiedy wydaje mu się, że oto znalazł dla siebie bezpieczną przystań, złośliwy los płata mu figla i chłopak znów zaczynać musi od zera. Tymczasem do jego umysłu zakrada się p...

Wspomnienia z wypraw łowieckich, które Edward Krasiński (1870-1940), ordynat opiniogórski, działacz społeczny, kulturalny i polityczny odbywał w Karpatach Wschodnich i na Polesiu. Osobiste zapiski Krasińskiego są pełne niekłamanego zachwytu przyrodą, pokory wobec jej potęgi i szacunku dla dzikiej zwierzyny. Autor ze swadą opisuje zwyczaje, emocje i trudy, które towarzyszą każdemu polowaniu. Jego pełne życia, bogate literacko, a miejscami wręcz poetyckie szkice dają czytelnikowi wgląd w świat przedwojennego myślistwa i jego etosu.

Obok Lenina najsłynniejsza książka F. A. Ossendowskiego. Autor przemierza syberyjskie lasy, następnie zaś Azję Centralną, usiłując przedostać się do portów, z których mógłby odpłynąć do Polski. Ścigany na każdym kroku przez bolszewików i ich agentów nawiązuje współpracę z mongolskim chanem Romanem von Ungern-Sternbergiem, który jako „Krwawy Baron” na czele Azjatyckiej Dywizji Konnej bezlitośnie zwalcza komunizm.

Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów jest zapisem przygód autora na Wschodzie w okresie, kiedy wraz z polsko-rosyjską grupą „białych” powziął zamiar przedarcia się przez Mongolię do Chin. Wszedł wówczas do dowództwa „białego” oddziału samoobrony, a następnie stał się na krótko doradcą politycznym barona Ungerna. Książka ta po raz pierwszy ukazała się w Nowym Jorku pod tytułem „Beasts, Men AND God”. Jej polskie tłumaczenie zostało wydane w 1923 r. Książka miała rekordową – jak na polską literaturę lat międzywojennych – liczbę tłumaczeń na inne języki. Okazała się wielkim sukcesem wydawniczym, została przychylnie przyjęta zarówno za granicą, jak i w Polsce. Wzbudziła też burzliwe dyskusje na temat rzetelności i prawdziwości opisyw...

Na ścieżkach Polesia to ponad dwadzieścia pełnych uroku literackich obrazów Polesia, ukazujących zarówno piękno tamtejszej przyrody, jak i oryginalność ludzi tam mieszkających, ich wierzeń i zwyczajów. Sam Autor pisał tak: „Burze wojenne oddzieliły nas od ostępów puszczańskich, przestrzennych łąk i mszarów. Tylko we wspomnieniu widzimy kępy czarnych olch na zapadniach, samotne stogi siana, pełne radości i życia wiatraki. W tęsknicy słyszymy śpiew żniwiarek wracających do wsi po dniu znojnej pracy. Dlatego niech te moje opowiadania będą błyskiem światła na naszym ciemnym horyzoncie. Niech będą żarnicami niosącymi dobre nadzieje”. Warto więc poznać tę krainę tajemniczą i niemalże egzotyczną, zwłaszcza że przewodnikiem po niej jest jej prawd...

Opowiadania poleskie to zbiór opowieści ukazujących piękne, acz spowite tajemnicą, oblicze Polesia ? bujność i dzikość poleskiej przyrody oraz rytm życia Poleszuków. ?Opisuję to, co sam widziałem i odczuwałem; gdy sięgam do opowiadań bliskich mi ludzi puszczańskich, to widzę ich tak, jak to miało miejsce gdzieś na uroczysku, łodzi lub ławie leśnego domu przy odpoczynku po wyprawie? ? zapowiada już na wstępie Autor, a pamiętać należy o tym, że Polesie było jego ziemią rodzinną, prawdziwym domem, miejscem, które ukochał całym sercem. Wsłuchajmy się więc w te poleskie opowiadania o przygodach myśliwskich, o sile przyjaźni ?ludzi puszczańskich?, ich sprycie i wytrwałości, oraz o potędze tamtejszej natury. Niech ogarnie i nas, czytelników, czar Poles...