Instytucja nadzoru w sektorze finansowym ebook

Wprowadzenie

W książce omówiono instytucjonalne ograniczenia niestabilności otoczenia przedsiębiorstw na przykładzie regulowania infrastruktury rynku finansowego. W szczególności autor analizuje nową instytucję nadzoru w sektorze finansowym – nadzoru systemowego nad infrastrukturą rynku finansowego w kontekście innych instytucji nadzoru (np. makro- czy mikroostrożnościowego). Autor wychodzi z założenia, że infrastruktura rynku finansowego (systemy płatności, rozliczeń, rozrachunku, krajowe depozyty, repozytoria transakcji, centralni kontrpartnerzy) jest najważniejsza dla redukcji niestabilności w gospodarce, zwłaszcza w kontekście przenikania się sektora finansowego i niefinansowego (financialization), generowania innowacji finansowych „obchodzących” regulacje mające na celu łagodzenie ryzyka lub tworzenia instytucji parabankowych wymykających się spod prawa.

Praca skupia się na analizie kierunków regulacji sektora finansowego i formułuje wnioski de lege ferenda – z perspektywy oceny skutków regulacji i ekonomicznej analizy prawa oraz adekwatności regulacji do ograniczania niestabilności w gospodarce i poprawy konkurencyjności dzięki kreowaniu równych reguł gry dla wszystkich podmiotów wykonujących podobne czynności obarczone zbliżonym ryzykiem (funkcjonalne podejście do nadzoru w sektorze finansowym). Z tej perspektywy kategoria nadzoru systemowego może być pomocna również w odniesieniu do sektora consumer finance, na którym działają podmioty o różnym statusie prawnym (banki oraz parabanki) – podległe różnym rodzajom regulacji. Wychodząc od pojęcia nadzoru w dorobku prawa publicznego, autor zastanawia się nad instytucjonalizacją nadzoru, który – jak w przypadku nadzoru mikroostrożnościowego nad rynkiem finansowym – w największym stopniu przybliża się do klasycznej definicji tego pojęcia wywodzącego się ze sfery administracji publicznej. W odniesieniu natomiast do dopiero kształtujących się regulacji nadzoru makroostrożnościowego, a zwłaszcza – częściowo krzyżującego się z nim – nadzoru systemowego, mamy do czynienia ze zjawiskami z pogranicza reglamentacji prawnej i nadzoru administracyjnego, a zamiast administracji władczej, operującej w przeważającym stopniu decyzją administracyjną, można zaobserwować cechy administracji niewładczej oraz tzw. administracji świadczącej (niem. Leistungsverwaltung), dostarczającej różne usługi podmiotom działającym na rynku, a przede wszystkim bezpieczną i godną zaufania infrastrukturę rynku finansowego.

Autor omawia determinanty i ograniczenia rozwoju rynku finansowego oraz kierunki oceny skutków regulacji rynku finansowego (rozdziały 1 i 2), w dalszym ciągu zastanawia się nad definicją nadzoru, ukształtowaniem instytucji nadzoru mikro- i makroostrożnościowego, nadzoru systemowego nad infrastrukturą rynku finansowego oraz kluczową rolą banków centralnych w tej dziedzinie (rozdziały 3, 4 i 5). Kolejne rozważania dotyczą wpływu nowych technologii na rynek finansowy i nowych zjawisk z tym związanych, takich jak np. płatności internetowe i mobilne, rynki dwu- i wielostronne, sieciowe platformy usługowe, cloudcomputing, Big Data, nowe modele e-bankingu bazujące na zarządzaniu wartością klienta (rozdział 6). W polu widzenia są także możliwości odniesienia pojęcia nadzoru do sektora shadow banking, a także consumer finance (rozdział 7), który wbrew pozorom podlega licznym regulacjom rynku finansowego i może być inspirującym przykładem funkcjonalnego podejścia do instytucji nadzoru obejmujących różne czynności, narzędzia czy innowacje bez względu na podmioty, które z nich korzystają.

Rozdział 1Determinanty i ograniczenia regulacji rynku finansowego

1.1. Bezpieczeństwo a efektywność – główny dylemat regulacji rynku finansowego

W związku z regulacją systemu finansowego w okresie kryzysu powstaje wiele kwestii, które wymagają analizy. Co robić, aby nie przeregulować rynku? Jaki powinien być zakres i poziom norm ostrożnościowych, aby banki i parabanki działały bezpiecznie, a konsumenci nie popadali w pułapkę zadłużenia i aby równocześnie nie wpędzać całych grup wrażliwych konsumentów w objęcia parabanków, co nastąpiło w ostatnim czasie w konsekwencji Bazylei II oraz rekomendacji KNF?[1].

Czy warto przystąpić do unii bankowej, nie będąc w strefie euro? Jakie powinny być docelowe relacje między nadzorem europejskim a krajowym? Czy nawoływanie do wzmocnienia nadzoru europejskiego nie jest wywołane tylko kryzysem? Czy są obiektywne uzasadnienia? Jakie argumenty za tym przemawiają? Jak zapewnić niezależność nadzoru?

Czy nadzór europejski byłby w stanie monitorować działalność ponad 6000 banków działających w Unii Europejskiej? Czy będzie zdolny adekwatnie reagować na sytuację w poszczególnych krajach członkowskich i zapobiegać efektowi zarażenia – przenoszeniu kryzysów z jednego rynku na inne? Czy na oddaleniu nadzorcy nie ucierpią konsumenci? Czy nie będziemy mieć do czynienia z ratowaniem spółki matki kosztem córek, które działają na rynkach wschodzących?

Czy nadzór zintegrowany się sprawdza, czy może lepiej byłoby wrócić do nadzoru nad poszczególnymi rynkami (bankowym, kapitałowym, ubezpieczeniowym)? Pomysły takie zgłasza się ostatnio również w Polsce. Czy integralność rynków i produktów finansowych istotnie wymaga nadzoru zintegrowanego, czy docenia on specyfikę danego rynku (np. bankowego)? Czy sprawdza się nadzór skonsolidowany nad mieszanymi grupami kapitałowymi (konglomeratami finansowymi)?[2].

Czy nadal słuszna jest koncepcja banku uniwersalnego? Czy można skutecznie przezwyciężać konflikty interesów w ramach bankowości uniwersalnej? Czy nie należy powrócić do – mającego wiele poważnych uzasadnień – podziału na bankowość komercyjną i inwestycyjną, podobnie jak w ubezpieczeniach wydziela się odrębne podmioty ubezpieczeń na życie i nie na życie? Kryzys finansowy ukazał wiele dróg, które wiążą parabanki z systemem bankowym, a więc mogą mieć one znaczenie dla stabilności finansowej.

Niektórzy autorzy kwestionują trade-off między efektywnością a bezpieczeństwem. Należy maksymalizować obie te wartości. Banki same narażają się na nadmierne ryzyko. Szczególnym zagrożeniem jest brak dostatecznych ograniczeń obciążania ryzykiem środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. Regulacje takie mają kluczowe znaczenie dla zaufania, stabilności systemu finansowego i redukcji ryzyka systemowego. Dopóki bankierzy czerpią korzyści z tej sytuacji, będzie ona destrukcyjna dla gospodarki. Słabości regulacji lub jej nieskuteczne stosowanie pozwalało na rozdęcie ryzyka i prowadziło do kryzysu. Lekcja kryzysu nie została jednak niestety odrobiona[3].

Kluczowym problemem w regulowaniu sektora finansowego jest permanentna konieczność dokonywania wyboru między efektywnością a bezpieczeństwem, zapobieganiem upadłości instytucji finansowych a promowaniem konkurencji. Optymalny zakres ingerencji wchodzi w materię ekonomii normatywnej, gdzie – jak w innych naukach społecznych – występują subiektywne sądy wartościujące. Ekonomiści reprezentujący nurt tzw. swobodnej bankowości (free banking) twierdzą, że banki centralne oraz regulacje bankowe stanowią istotne źródło problemów dotyczących działalności instytucji finansowych.

Systemy płatnicze są jednym z głównych kanałów, którym mogą rozprzestrzeniać się kryzysy finansowe. Ograniczanie ryzyka związanego z systemami płatności nie zawsze wywołuje pozytywne skutki. Nie chodzi tylko o wysokie koszty. Działania minimalizujące ryzyko, wypływające ze zdecentralizowanych transakcji płatniczych, eliminują de facto bardzo istotny element monitoringu systemu bankowego, jakim jest kontrola jednych banków przez drugie. W efekcie system bankowy jako całość może być bardziej narażony na ryzyko.

Co do zasady, łagodzenie hazardu moralnego wymaga podporządkowania banków, a także ich właścicieli i menedżerów, takim samym regułom gry i wymuszeniom efektywnościowym jak podmiotów spoza sektora finansowego. Stanowisko takie znalazło nawet swój wyraz intelektualny w koncepcji free banking (laissez-faire banking). Niektórzy negują faktyczne zagrożenie ryzykiem systemowym i racjonalność stosowanych narzędzi w celu jego ograniczania. Paradoksalnie, regulacje mogą zwiększać zarówno prawdopodobieństwo upadłości instytucji finansowych, jak i ich koszty, a także rozpraszać związane z tym straty na wszystkich podatników[4].

W przypadku instytucji ważnych systemowo, które są usieciowione – wielostronnie uwikłane w systemy transakcji i rozliczeń – celowe są natomiast pewne odmienności w procedurach upadłościowych, np. dotyczące zasad rozrachunku czy traktowania zabezpieczeń[5]. Unia bankowa jest logicznym dopełnieniem wspólnej waluty i swobody przepływu kapitału. To samo można powiedzieć o wspólnym, europejskim nadzorze nad rynkiem finansowym, wspólnym mechanizmie sanacji i upadłości banków czy wspólnym systemie gwarancji depozytów – te regulacje powinny być oparte na adekwatnym podziale ryzyka, aby zapobiegać hazardowi moralnemu między krajami członkowskimi[6].

Jednym z głównych celów europejskich regulacji bankowych w ciągu ostatnich lat jest standaryzacja praktyk regulacyjnych i podział kompetencji regulacyjnych w celu minimalizowania obciążeń dla banków. Dotychczas podział ten silnie faworyzował kraj pochodzenia danej instytucji kredytowej – kosztem kraju goszczącego.

Kraj pochodzenia, nie mając jasnej wizji kryzysu w kraju goszczącym, mógł wymuszać przepływy kapitałowe czy praktyki kredytowania niezgodne z interesem kraju goszczącego czy nie brać w pełni pod uwagę stanu konkurencji na rynku kraju goszczącego, na którym działa np. wiele parabanków mogących obchodzić niektóre regulacje. Należy zatem zmierzać w kierunku takiej konstrukcji instytucjonalnej, aby kraj goszczący mógł regulować każdą działalność, która powoduje ryzyko systemowe dla systemu finansowego, bez względu na to, kto i gdzie ją podejmuje[7].

Banki są adresatem regulacji kapitałowych, chociaż równocześnie w dziedzinie strategii kapitalizacji dysponują pewną sferą uznania. Akcjonariusze czy także inni interesariusze są często silnie zainteresowani maksymalizacją wartości banku, co nie sprzyja presji na kapitalizację. Także perspektywa kryzysu nie jest w tej mierze dostatecznym argumentem. W przypadku kryzysu bank oczekuje wówczas większej pomocy. Ład korporacyjny (corporate governance), chociaż kluczowy z perspektywy przejrzystości (transparency) i rozliczalności (accountability), również nie jest obojętny z tego punktu widzenia. W świetle badań zbyt liczny skład zarządu oraz rozdział funkcji Chief Executive Officer (CEO) i prezesa zarządu (Chairman of the Board) nie sprzyjają racjonalnej kapitalizacji banku[8].

Korzystna dla stabilności regulacja sektora finansowego ma wiele aspektów: wymogów kapitałowych, płynności, zabezpieczeń, narzędzi czy buforów antycyklicznych (Bazylea III), pomocy publicznej, zastrzyków kapitałowych, w miarę możliwości nieskłaniających uczestników rynku do hazardu moralnego, akceptacji pluralizmu celów polityki pieniężnej banków centralnych, a nie zawężania jej wyłącznie do zwalczania inflacji[9].

Państwo zapobiega nadmiernej ekspozycji banków na ryzyko bez dostatecznych zabezpieczeń. Samo tworzy lub wspiera odpowiednią infrastrukturę instytucjonalną, np. systemy corporate governance czy różne formy zabezpieczeń (institutional cash pools)[10].

Interesujące jest zastosowanie ekonomii sieci do rynku finansowego. Wymogi płynności skłaniają do regulacji wymuszających komplementarność, kompatybilność i szeroką koordynację. Instytucje służące tym celom pozwalają zwiększać liczbę transakcji, ale równocześnie nasilają konkurencję. Konieczne staje się także łagodzenie efektów zewnętrznych sieci[11].

1.2. Modele regulacji sektora finansowego

Neoliberalizm, globalizacja i deregulacja doprowadziły do kryzysu. Opis i wyjaśnianie przyczyn kryzysu byłby niepełny bez nowych cech, określanych mianem financialization: zwiększenia roli rynku finansowego w stosunku do innych rynków, a także roli instrumentów finansowych, które są wszechobecne (wszelkie zbywalne aktywa podlegają przetworzeniu na instrumenty bazowe lub derywaty), rynek finansowy opiera się przede wszystkim na pożyczaniu, a nie na środkach własnych, zwiększa się zasięg i podmiotowa różnorodność instytucji finansowych (także zwykłe firmy z sektorów pozafinansowych działają często w taki sposób, jakby były instytucjami finansowymi i stosują szeroki wybór instrumentów finansowych, stając się sui generis parabankami). Towarzyszy temu oderwanie się świata finansów od realnej gospodarki produkującej dobra lub usługi, fetyszyzacja wartości dla akcjonariuszy (shareholder value), a finansiści stają się próżniaczą warstwą spekulantów, niekreującą wartości dodanej dla gospodarki[12].

W tym kontekście należy wskazać na zmiany strukturalne w administracji publicznej, która w dobie globalizacji musi równocześnie uwzględniać standardy międzynarodowe oraz uwarunkowania krajowe i lokalne. Prowadzi to do decentralizacji i wydzielenia coraz bardziej specjalistycznych i technicznych kwestii – do właściwości agencji o dużym stopniu niezależności od rządu (independent regulatory commissions w USA, o bardzo rozbudowanych kompetencjach legislacyjnych, wykonawczych i orzeczniczych) lub wchodzących formalnie w skład administracji rządowej (Wielka Brytania), która – co do zasady – formułuje politykę wobec sektora finansowego, a agencje zajmują się jej implementacją[13].

Zjawisko to zwane agencification pozwala wprawdzie na bardziej adekwatną regulację i fachowy nadzór, powoduje jednak znaczne zróżnicowanie implementacji prawa europejskiego w poszczególnych krajach członkowskich i z trudem poddaje się politycznej kontroli rządu i parlamentu pod względem celowości oraz rozliczalności. Na szczeblu europejskim wymogi elastyczności w regulacji bardziej technicznych kwestii znalazły wyraz w odrębnej procedurze uchwalania aktów wykonawczych – tzw. procedurze Lamfalussy’ego[14].

Można wskazać na tendencję oderwania się od modelu ekonomii podaży, która zmierza do zaprezentowania nowego, liberalnego modelu gospodarczego. Istotą tego modelu jest antynomia: informacja i wiedza po stronie przedsiębiorców versus władza publiczna, która nie zawsze prawidłowo ocenia celowość regulacji, jest bezwładna i nieracjonalna, poddana presji lobbystów, manipuluje rynkiem w drodze udzielania pomocy publicznej, tłumi lub spowalnia wiedzę i innowacje itd.[15]

Na świecie istnieją różne modele regulacji rynków finansowych. W UE można wskazać przede wszystkim na model niemiecki (kontynentalny), cechujący się silną pozycją banków uniwersalnych, niewielką rolą parabanków, bliską współpracą między bankami a przemysłem, uwikłaniami personalnymi w organach kierowniczych czołowych banków i korporacji, a także model brytyjski, w którym punktem ciężkości jest rynek kapitałowy, w bankowości rysuje się podział funkcji banków na komercyjne i inwestycyjne (na wzór amerykański), a oprócz banków działa wiele parabanków i innych instytucji finansowych zbliżonych do banków, funduszy, ubezpieczeń itp.[16]

Model niemiecki często określa się jako stopniowe, „przyrostowe” (incremental) dostosowywanie się do zmieniających się realiów rynku, globalizacji, konkurencji tradycyjnych, głównych rynków (Frankfurt, Londyn, Nowy Jork). Cechą tego modelu jest bliska współpraca „banków domowych” (Hausbank) z firmami, a w dziedzinie regulacji – sieciowa i w pewnej mierze zinstytucjonalizowana kooperacja państwa (federacji i krajów) z samorządem gospodarczym i kluczowymi interesariuszami (BaFin, Bundesbank) – z silnym wspieraniem interesów krajowego sektora bankowego, którego wyrazem staje się również implementacja dyrektyw UE[17].

Istotę tego modelu regulacji dostrzega się również w korygowaniu rynku i – zgodnie z ideą ordoliberalizmu – współkształtowaniu jego struktury przez władzę publiczną, w odsuwaniu pewnych zagrożeń w drodze zapobiegania im ex ante, a nie tylko w karaniu ex post. Dużą rolę w tej mierze odgrywa ścisła współpraca urzędu nadzoru nad rynkiem finansowym (BaFin) z niemieckim bankiem centralnym (Bundesbankiem).

Dotychczas w modelu brytyjskim mieliśmy do czynienia ze zdecydowaną orientacją na mechanizm rynkowy, przy równoczesnym utworzeniu silnego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Organ nadzorczy (Financial Services Authority – FSA) był jednak zobowiązany do działania zgodnie z rynkiem. Nie było zatem jego rolą silna, restrykcyjna regulacja rynku, a raczej karanie zachowań uczestników rynku niezgodnych z normami i standardami lub ochroną konsumenta i dobrymi obyczajami.

W ten sposób chyba można zinterpretować pozorną sprzeczność między orientacją prorynkową Wielkiej Brytanii a istnieniem silnego organu nadzorczego. W porównaniu z modelem niemieckim w Wielkiej Brytanii kluczową rolę w stosunku do FSA odgrywał Minister Skarbu, a nie Bank Anglii. Całokształt tej konstrukcji był podporządkowany zapewnieniu konkurencyjności Londynu jako globalnego centrum finansowego. Dlatego ten model regulacji bywał także określany jako systemowa innowacja[18].

Ostatnio zaszły jednak pewne zmiany. Dotychczasowy system „trójpodziału władz” w brytyjskim sektorze finansowym między Ministra Skarbu (HM Tresury), Bank Anglii (Bank of England) oraz Urząd Nadzoru nad Rynkiem Finansowym (Financial Services Authority) poddano restrukturyzacji. Po kryzysie z 2007 r. system ten okazał się nie w pełni zdolny do radzenia sobie z problemami. W odpowiedzi na to wyzwanie utworzono 3 nowe organy:

Komitet Polityki Finansowej (Financial Policy Committee – w obrębie Banku Anglii) – odpowiedzialny za regulację makroostrożnościową,

Urząd ds. Regulacji Ostrożnościowych (Prudential Regulation Authority) – w formie samodzielnej spółki Banku Anglii, odpowiedzialnej za regulacje mikroostrożnościowe instytucji finansowych (nie tylko banków, ubezpieczeń funduszy i firm inwestycyjnych, lecz także różnego rodzaju pośredników finansowych, instytucji pożyczkowych i innych, zaliczanych do kategorii parabanków), w szczególności obejmujące znaczące ryzyka w ich bilansach, mogące dotknąć indywidualnych inwestorów,

Urząd ds. Zachowań Rynkowych (Financial Conduct Authority) odpowiedzialny za praktyki rynkowe i ochronę konsumenta

[19]

.

Firmy podzielono na 4 kategorie: C1, C2, C3 i C4, w zależności od ryzyka, na jakie są narażeni konsumenci i wpływu na integralność danego rynku. Do celów tej ewaluacji stosuje się pewne mierniki wpływu na rynek, liczby obsługiwanych klientów detalicznych itp. Grupa C1 obejmuje banki i ubezpieczenia o wielkiej liczbie klientów detalicznych oraz banki uniwersalne i inwestycyjne o wielkich aktywach klientów i prowadzonych operacjach handlowych. Kategoria C2 obejmuje różne firmy sektora finansowego o dużej liczbie klientów detalicznych oraz większe firmy hurtowych usług finansowych. Grupa C3 dotyczy firm mających klientów detalicznych oraz o znaczącym wpływie na usługi hurtowe. Kategoria C4 obejmuje mniejsze firmy, w tym prawie wszystkich pośredników finansowych.

FCA jest także odpowiedzialny za zwalczanie przestępstw na rynku finansowym, współdziała w tej mierze z innymi właściwymi organami, m.in. z policją w ramach Financial Crime Information Network (FIN-NET). W określonych sytuacjach FCA ma prawo do kontroli aktywów klientów, odpowiada bowiem razem z PRA, za prowadzenie systemu gwarancyjnego Financial Services Compensation Scheme (the FSCS) oraz za działalność rzecznika interesów klientów, który stanowi pozasądowy system rozstrzygania sporów (Financial Ombudsman Service).

Polem poszerzonej odpowiedzialności FCA jest rynek usług consumer finance oraz konkurencja w sektorze finansowym. Dotychczas Financial Services Authority (FSA) był odpowiedzialny za rynek usług bankowych, w tym rachunki bieżące, kredyt konsumencki czy hipoteczny, ale odpowiedzialność za całokształt ochrony konsumenta usług consumer finance – na gruncie Consumer Credit Act z 1974 r. – była podzielona między FSA a Office of Fair Trading (OFT). Od 1 kwietnia 2014 r. FCA, inaczej niż dotąd OFT, będzie miał w dyspozycji mocniejsze narzędzia, np. regulacji zakazu określonych produktów czy ich pewnych cech szkodzących konsumentom.

FCA będzie także miał określone władztwo w dziedzinie konkurencji, będzie mógł regulować konkurencję i stosować rozstrzygnięcia prokonkurencyjne, w szczególności korzystne z perspektywy konsumenta i umacniania pozycji Londynu jako międzynarodowego centrum usług finansowych. Utworzenie nowej struktury organów będzie oznaczać redefinicję kompetencji dotychczasowego urzędu Office of Fair Trading, a także rozwiązanie instytucji nadzorczej: Financial Services Authority.

Model amerykański jest natomiast określany jako pochodny od idei checks and balances, oparty na konkurencji regulacyjnej (federacja i stany) oraz zarządzaniu kryzysowym, bazującym w dużej mierze na elementach konfrontacji i walki, a nie współpracy między interesariuszami (adversarial/veto competition). Pierwotna idea minimalizacji roli państwa została jednak w dużej mierze – zwłaszcza w przebiegu ostatniego kryzysu – zakwestionowana. Wpływ na organy nadzoru nad rynkiem finansowym (których jest w systemie USA bardzo wiele) ma przede wszystkim parlament (Kongres i Senat) oraz Prezydent USA (są to liczne kompetencje personalne). Także prokuraturę i sądownictwo można w tym modelu traktować jako elementy nadzoru finansowego.

Formalnie organy nadzoru mają charakter administracyjny (np. Securities and Exchange Commission – SEC, Office of the Comptroller of the Currency – OCC – dla banków federalnych, Office of Thrift Supervision – OTS – dla unii kredytowych, Federal Reserve Board – FED – dla grup bankowych, Public Company Accountung Oversight Board – PCAOB i inne, np. Federal Deposit Insurance Corporation – FDIC). Istotną rolę odgrywają także zrzeszenia gospodarcze (Private-Sectors-Watchdogs). Model USA określa się często jako „nadzorowaną samoregulację”, której istotą jest zachowanie optymalnej przejrzystości i integralności rynku oraz ochrona inwestorów.

Najważniejsza jest adekwatna informacja (market system of disclosure) oraz czuwanie nad tym, aby nie było oszukańczych, destrukcyjnych dla klimatu zaufania zachowań ze strony instytucji (ex post auditing) i uczestników rynku (ex post penalties). Zarządzanie kryzysowe stanowi często przesłankę inicjatyw regulacyjnych i przesunięć w obrębie aparatu władzy i grup interesów (np. ustanowienie SEC oraz wprowadzenie podziału na bankowość komercyjną i inwestycyjną po kryzysie 1929 r. czy nowe restrykcyjne normy i standardy dla audytorów lub agencji ratingowych po ostatnim kryzysie subprime).

Interesujące jest spojrzenie na modele regulacji rynku finansowego z perspektywy teorii instytucji, nauk politycznych i polityki regulacyjnej. O ile merytorycznie następuje (czy już obecnie ma miejsce) daleko posunięta konwergencja norm i standardów (np. Układ Bazylejski), o tyle w sferze instytucjonalnej (np. modelu nadzoru, rodzajów organów, struktur i kompetencji) można skonstatować dywergencję – ogromne różnice między modelem amerykańskim a europejskim (kontynentalnym). Globalizacja niewiele w tej mierze pomogła.

W tej sytuacji pozornie te same normy, np. normy ostrożnościowe, wymogi kapitałowe czy płynnościowe, są różnie stosowane, niejednolite są metody wyliczania (zwłaszcza biorąc pod uwagę zróżnicowane standardy rachunkowości) różnych składników bazy kapitałowej banków czy innych instytucji finansowych. Oznacza to więc w istocie zawodność państwa (government failure), która prowadzi do skrzywiania czy wypaczania konkurencji globalnej i ujawniania się negatywnych cech konkurencji regulacyjnej[20].

[1] Por. Szok regulacyjny a konkurencyjność i rozwój sektora bankowego, S. Kasiewicz, L. Kurkliński (red.), Warszawski Instytut Bankowości, Warszawa marzec 2012.

Bibliografia

Admati A., Hellwig M., The Bankers’ New Clothes: What’s Wrong with Banking and What to Do about It, Princeton University Press, Princeton 2013.

Agénor P.R., Alper K., Pereira da Silva L., Capital Regulation, Monetary Policy, and Financial Stability, International Journal of Central Banking Vol. 9, No. 3, September 2013.

Alfes A., Central Counterparty – Zentraler Kontrahent – Zentrale Gegenpartei: Über den Vertragsschlüssen der Frankfurter Wertpapierbörsemittels des elektronischen Handelssystems Xetra unter Einbeziehung einer Central Counterparty, Dunckler Humblot, Berlin 2005.

Allix J., A review of the debate on Multilateral Interchange Fees for direct debit, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 2/2013.

Analiza funkcjonowania opłaty interchange w transakcjach bezgotówkowych na rynku polskim, Narodowy Bank Polski, Departament Systemu Płatniczego, Warszawa styczeń 2012.

Analiza wybranych obszarów funkcjonowania nadzoru w administracji rządowej KPRM, Warszawa marzec 2012.

Anderson Ch.W., Campbell T.L., Corporate governance of Japanese banks, http://people.ku.edu/~cwanders/A%26C_JCF.pdf

Anderson R., Risk and Privacy Implications of Consumer Payment Innovation in the Connected Age, w: Consumer Payment Innovation in the Connected Age, materiały konferencji, Federal Reserve Bank of Kansas City, Kansas City, 29.03.2012, http://www.kc.frb.org/publications/research/pscp/pscp-2012.cfm

Anginer D., Demirgüç-Kunt A., Huizinga H., Ma K., Good corporate governance is bad for bank capitalisation, http://www.voxeu.org/article/corporate-governance-and-bank-capitalisation,http://ideas.repec.org/p/wbk/wbrwps/6636.html

Awrey D., Complexity, Innovation and the Regulation of Modern Financial Markets, http://ssrn.com/abstract=1916649

Badzio P., Daniecki M., Kto pod kim, czyli zawirowania makroostrożnościowe. Trwa spór o Radę ds. Ryzyka systemowego, nie tylko między obiema stronami ulicy Świętokrzyskiej, Gazeta Bankowa Nr 11/2013.

B. Bernanke Systemic Oversight Integral to Fed Role, http://www.reuters.com/article/2009/07/24/us-financial-regulation-fed-sb-idUSTRE56M3RC20090724

Bakk-Simon K., Borgioli S., Girón C., Hempell H., Maddaloni A., Recine F., Rosati S., Shadow Banking in the Euro Area. An Overview, European Central Bank, Frankfurt/M., Occasional Papers Series, No. 133, April 2012.

Białek T., Grabowska M., Brewiński P., Ekspertyza prawna dotycząca zasady proporcjonalności w europejskim prawie wspólnotowym i polskim porządku prawnym, Centrum Prawa Bankowego i Informacji, Warszawa, 21.06.2013.

Bieszki M.A., Uwagi krytyczne do propozycji regulacji ustalającej maksymalną rzeczywistą roczną stopę procentową zawartej w rekomendacji Komitetu Stabilności Finansowej nr 7.1.1.9 w raporcie „Analiza działań organów i instytucji państwowych w odniesieniu do Amber Gold sp. z o.o.”, KPF, Gdańsk maj 2013, www.kpf.pl

Big Data by Microsoft – jak zamienić dane w wiedzę?, wywiad z P. Jakubikiem, http://www.gu.com.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=46002:big-data-by-microsoft--jak-zamieni-dane-w-wiedz&catid=142&Itemid=104

Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity, McKinsey Global Institute, maj 2011.

Blattner N., IT im Finanzsektor. Aspekte der Regulierung und Überwachung, Schweizerische Nationalbank, Bern, 8. Berner Tagung für Informationssicherheit, 29. November 2005, http://www.snb.ch/de/mmr/speeches/id/ref_20051129_nbl/source/ref_20051129_nbl.de.pdf

Bogoryja-Zakrzewski A., Wygrają specjaliści, Miesięcznik Finansowy Bank Nr 7–8/2012.

Borcuch A., Ewolucyjne uwarunkowania pieniądza elektronicznego, CeDeWu, Warszawa 2012.

Borcuch A., PayPal, Amazon Payments, Google Checkout, PayMate, ProPay, Skrill – serwisy płatności online w opinii amerykańskich przedsiębiorców, e-Mentor Nr 3/2012.

Borio C., The Great Financial Crisis: Setting Priorities for New Statistics, Journal of Banking Regulation Vol. 14, No. 3–4/2013.

Böhle K., Krueger M., Herrmann C., Carat G., Maghiros I., Electronic Payment Systems – Strategic and Technical Issues, Background Paper No. 1 Electronic Payment Systems Observatory (ePSO) Institute for Prospective Technological Studies, Directorate General Joint Research Centre, European Commission, Brussels December 2000.

Browne F.X., Cronin D., Payment Technologies, Financial Innovation and Laissez-faire Banking, The Cato Journal Vol. 15, No. 1/1995.

Bryson Ch., The Payments Council’s Mobile Payments Scheme and the potential for collaboration between different industries and interests, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 3/2013.

Busch A., Banking Regulation and Globalization, Oxford University Press, Oxford–New York 2009.

Business Continuity Oversight Expectations for Systemically Important Payment Systems (SIPS), ECB, Frankfurt/M. June 2006.

Byrski J., Wyżnikiewicz B., Opłata interchange. Ekonomiczne i prawne uwarunkowania ustawowej regulacji, Traple, Konarski, Podrecki i Wspólnicy, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Kraków-Gdańsk, 2013.

Byszewski G., Interes z pieniądzem elektronicznym, http://prawo.rp.pl/artykul/943549.html?p=1

Castellanos S., Interest Rate Caps – Back to the Future in LatAm?, BBVA Research, Economic Watch – Emerging Economies, Madrid January 2012, http://www.bbvaresearch.com/KETD/fbin/mult/120123_Emerging_economies_ec_watch_tcm348-285014.pdf?ts=282012

Central Bank Oversight of Payment and Settlement Systems, Committee on Payment and Settlement Systems, BIS, May 2005 www.bis.org

Chmelar A., Household Debt and the European Crisis, ECRI Research Report No. 13, June 2013, http://www.ceps.eu/book/household-debt-and-european-crisis

Cloud Computing w sektorze finansowym. Regulacje i Standardy, M. Gawroński (red.), ZBP, listopad 2011, www.zbp.pl

Competent Authorities for the Access to Payment Systems, http://ec.europa.eu/internal_market/payments/docs/framework/transposition/access_payment_systems_en.pdf

Consultative Document Strengthening Oversight and Regulation of Shadow Banking. A Policy Framework for Strengthening Oversight and Regulation of Shadow Banking Entities, Financial Stability Board, 18 November 2012.

Consultative Report – Standards for Securities Clearing and Settlement in the European Union, ECB, July, 2003, http://www.esma.europa.eu/system/files/ESCB_CESR_Standards.pdf

Consumer Credit in Europe: Riding the Wave, European Credit Research Institute and Mercer Oliver Wymann, Brussels 2005.

Consumer Finance in Europe: Back to Reality, Mercer Oliver Wyman, Brussels 2008.

Core Principles for Effective Banking Supervision, Basel Committee of Banking Supervision, Bank of International Settlements, Basel September 2012, http://www.bis.org/publ/bcbs230.htm

Core Principles for Systemically Important Payment Systems, Bank of International Settlements, 2001, www.bic.org

CPSS-IOSCO Principles for Financial Markets Infrastructures, Bank of International Settlements, Basel April 2012, http://www.bis.org/publ/cpss101a.pdf

Cruickshank D., Competition in UK Banking. A Report of the Chancellor of the Exchequer, London March 2000.

Czák S., Eurosystem Oversight of Retail Payment Systems and Retail Payment Instruments, World Bank Global Payments Week, Lisbon, 23 October, 2012.

Dancey K., Why payment systems matter to financial inclusion: Examining the role of social cash transfers, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 2/2013.

Danmarks Nationalbank’s Oversight of the Financial, Infrastructure in Denmark, http://www.nationalbanken.dk/dnuk/specialdocuments.nsf/htmlDocSearch.HTML?ReadForm&searchstring=oversight

Dembinski P.H., Financial Ethics Trapped by Financialization, http://www.ethik-und-gesellschaft.de/mm/EuG-2-2009_Dembinski.pdf,

Dembinski P.H., Finance. Servant or Deceiver. Financialization at the Crossroad, New York 2009.

Demirgüç-Kunt A., Detragiache E., Basel Core Principles and Bank Risk: Does Compliance Matter?, IMF Institute, March 2010, http://www.forumcompliance.com/media/dc47be4f7bd27cfdffff88d1ffea6e6e.pdf

Dermine J., Bank Corporate Governance, Beyond the Global Banking Crisis, Financial Markets, Institutions & Instruments Vol. 22, No. 5, December 2013.

Dessa Glasser T., Leveraging Data for Financial Stability Monitoring, Journal of Banking Regulation Vol. 14, No. 3–4/2013.

Dolfsma W., Government Failure. Society, Markets and Rules, Edgar Elgar, Northampton 2013.

Dolgin A., Manifesto of the New Economy. Institutions and Business Models of the Digital Society, Springer, Heidelberg–Dordrecht 2012.

Doligalski T., Współtworzenie wartości z klientami zorientowane na innych klientów, e-Mentor Nr 1/2011.

Duffie D.,How Big Banks Fail and What to Do about It?, Princeton University Press, 2011.

Dygas M., Ponowne przebudzenie bankassurance – wywiad z P. Barretem Gazeta Bankowa Nr 11/2013.

Ebben W., A central bank perspective on mobile payments: Central bank objectives, developments and possible future trends, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 1/2013.

Economides N., Network Economics with Application to Finance Financial Markets, Institutions & Instruments, Vol. 2, No. 5, December 1993, http://raven.stern.nyu.edu/networks/fmii93.pdf

Eurosystem Oversight Policy Framework, European Central Bank, Frankfurt/M., February 2009, http://www.ecb.int/pub/pdf/other/eurosystemoversightpolicyframework2009en.pdf

Eurosystem Oversight Policy Framework, European Central Bank, Frankfurt/M. 2011, http://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/eurosystemoversightreport2011en.pdf

Evans D., The Antitrust Economics of Multi-Sided Platform Markets, Yale Journal of Regulation Vol. 20/2003.

Evans D., Schmalensee R., The Industrial Organization of Markets with Two-Sided Platforms oraz komentarz: J. Ordover, Comments on Evans & Schmalensee’s The Industrial Organization of Markets with Two-Sided Platforms, Competition Policy International Vol. 3, No. 1, Spring, 2007.

Flatraake D.I., Mobile payments and the changing landscape of retail banking: Hype or reality?, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 2/2013.

French K.R., Baily M.N., Campbell J.Y., Cochrane J.H., Diamond D.W., Duffie D., Kashyap A.K, Mishkin F.S., Rajan R.G., Scharfstein D.S., Shiller R.J., Hyun Song Shin, Slaughter M.J., Stein J.C. Stulz R.M., Fixing the Financial System, The Squam Lake Report, Princeton University Press, 2010.

Eseje o stabilności finansowej, Księga jubileuszowa ku czci prof. B. Pietrzaka A. Alińska (red.), CeDeWu, Warszawa 2012.

Fein M.L., Systemic Risk Oversight. Policy Issues, Discussion Draft, Fein Law Office, Washington D.C., May 28th, 2009.

Ferran E., Alexander K., Can Soft Law Bodies be Effective? Soft Law Systemic Risk Oversight Bodies and the Special case of ESRB, Legal Studies Research Papers Series, University of Cambridge, No. 36/2011.

Filistrucchi L., Geradin D., Damme E. van, Identifying Two-Sided Markets, Journal of World Competition Vol. 36, No. 1/2013.

Financial Innovation in Retail and Corporate Banking, L. Anderloni, D.T. Llewellyn, R.H. Schmidt (red.), Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2009.

Financial Stability Oversight Council, http://financial-reform.weil.com/systemic-risk/financial-stability-oversight-council-111/#axzz2M1jAirag

Fin-Reg, materiały II Polskiego Kongresu Regulacji Rynków Finansowych, Instytut Allerhanda, Warszawa, 16–17.10.2013.

Fischer P.E., Global Standards: Recent Developments between the Poles of Privacy and Cloud Computing, Journal of Intellectual Property, Information Technology and Electronic Commerce Law Nr 1/2012, www.jipitec.eu

Florstedt T., Finanzkrise als Krise der Normbehauptung, Zeitschrift für Bankrecht und Bankwirtschaft Nr 2/2013.

Forum Liderów Banków Spółdzielczych, 9–10.09.2013.

Frątczak P., Definicja depozytu w świetle opinii Trybunału EFTA oraz orzeczenia Sądu Najwyższego Islandii w sprawie Aresbank S.A. przeciwko NBI hf., Fjármálaeftirlitid i rządowi Islandii, Bezpieczny Bank Nr 1/2013.

Gerlach C., Vertraulichkeit und Geheimhaltung bei SaaS und Cloud Computing, http://itrecht.blogg.de/eintrag.php?id=50

Gibas A., Bank detaliczny – doświadczenia XXI wieku. Wyniki badania sektora bankowego Fraunhofer Institut i IBM Insitute for Business Value, Forum Sektora Finansowego „Obsługa klienta w nowoczesnym banku”, Warszawa 2007.

Gilder G., Knowledge and Power. The Information Theory of Capitalism and How It Is Revolutionizing Our World, Regnery Publishing, Washington D.C. 2013.

GPFI 1st Annual Conference on Standard-Setting Bodies and Financial Inclusion: Promoting Financial Inclusion through Proportionate Standards and Guidance, Plenary Session 2: Proportionality in Practice across the Standard-Setting Bodies: Applying Standards and Guidance while Supporting a Financial Inclusion Agenda, Basel, October 29, 2012, http://www.gpfi.org/sites/default/files/documents/GPFI%20SSBs%20Conference%20Issues%20Paper%202%20Proportionality%20in%20Practice%20across%20the%20Standard-Setting%20Bodies.pdf

Gonggrijp S., Successful introduction of new payment methods through ‘co-opetition, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 2/2013.

Goodhart Ch., Kashyap A.K., Tsomocos D.P., Vardoulakis A.P., An Integrated Framework for Analyzing Multiple Financial Regulations, International Journal of Central Banking Vol. 9, No. 1, January 2013.

Gordy M.B., Lütkebohmert E., Granularity Adjustment for Regulatory Capital Assessment, International Journal of Central Banking Vol. 9, No. 2, June 2013.

Gottwald J.C., Regulierung der Finanzmärkte in der EU. Möglichkeiten und Grenzen der politischen Gestaltung dynamischer Märkte im europäischen Mehr-Ebenen-System, Nomos, Baden-Baden 2011.

Government publishes strategy for reforming payments services, https://www.gov.uk/government/news/government-publishes-strategy-for-reforming-payments-services

Góral L., Opinia prawna do projektu ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz o zmianie niektórych ustaw (druk 992), Kancelaria Sejmu RP, Warszawa 2013, www.sejm.gov.pl

Górka J., Synteza badań kosztów gotówki i bezgotówkowych instrumentów płatniczych, Problemy Zarządzania Vol. 10, Nr 4, Zima 2012.

Grabowska M., Ekspertyza prawna w sprawie charakteru prawnego uchwał, rekomendacji i innych aktów wydawanych przez Komisję Nadzoru Finansowego, ZBP, Warszawa 23.10.2012.

Grabowski M., Ustawa o usługach płatniczych. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2012.

Grünwald A., Döpkens H.R.,Cloud Control? Regulierung von Cloud Computing Angeboten, Multimedia und Recht 2011.

Grynfelder J., Compliance czyli zarządzanie ryzykiem braku zgodności, http://www.forumcompliance.com/4701.html

Gutierrez E., Caraballo P., Systemic Oversight Frameworks in LAC: Current Practices and Reform Agend, Washington D.C. 2012.

Hanweck A., Shull B., The Bank Merger Movement. Efficiency, Stability and Competitive Policy, Concerns The Antitrust Bulletin Summer, 1999.

Harmonized Oversight Approach and Oversight Standards for Payment Instruments, ECB, Frankfurt/M. 2009, http://www.ecb.eu/pub/pdf/other/harmonisedoversightpaymentinstruments2009en.pdf

Harvey P., The road to payment card industry compliance: One company’s journey, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 1/2013.

Heckl D., Moormann J., Matching customer processes with business processes of banks: the example of small and medium-sized enterprises as bank customers, BPM’07 Proceedings of the 5th international conference on Business Process Management, Springer-Verlag Berlin, Heidelberg 2007.

Heffernan S., Nowoczesna bankowość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Heimler A., Ennis S.F., Competition and Efficiency in Payment Cards: Which Option for SEPA?, Journal of World Competition Vol. 31, No. 1, March 2008.

High Level Expectations for the Oversight of SWIFT, http://www.dnb.nl/binaries/High%20Level%20Expectations%20for%20SWIFT_tcm46-249194.pdf

Helleiner E., Pagliari S., Zimmermann H., Global Finance in Crisis. The Politics of International Regulatory Change, Routledge, London 2009.

Hofmann Ch., Wettbewerb bei VISA und MasterCard: Kartelrechtliche Beurteilung der Vereinheitlichung in den Kreditkarten-Systemen, Wirtschaft und Wettbewerb Nr 1/ 2006, http://www.dnb.nl/binaries/High%20Level%20Expectations%20for%20SWIFT_tcm46-249194.pdf

Hon Chu K., Is Free Banking More Prone to Bank Failures than Regulated Banking?, The Cato Journal Vol. 16, No. 1/1996.

Innovations in Customer Value Creation B. Dobiegała-Korona, P. Masiukiewicz (red.), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2012.

Innovations in Retail Payments, Report of the Working Group on Retail Payments, Committee on Payments and Settlement Systems, Bank of International Settlements, Basel May 2012.

Instytucjonalna organizacja nadzoru finansowego w krajach Unii Europejskiej NBP, Warszawa 2009, http://www.nbp.pl/systemfinansowy/nadzor_finansowy_ue.pdf

Japan: Oversight and Supervision of Financial Market Infrastructures (FMIs) – Technical Note, IMF, Washington D.C. 2012.

Jagielski J., Kontrola w administracji publicznej, LexisNexis, Warszawa 2006.

Jaskulla E.M., Werden zentrale Gegenparteien durch die Umsetzung von EMIR zum Risiko?, Zeitschrift für Bank- und Kapitalmarktrecht Nr 11/2012.

Jayo B., Lacalle M., Rico S., Dayson K., Kickul J., Handbook of Microcredit in Europe (Social Inclusion through Microenterprise Development), Edward Elgar Publishing, Northampton 2009.

Jelassi T., Enders A.,Strategies for e-Business. Creating Value through Electronic and Mobile Commerce. Concepts and Cases, Prentice Hall, Harlow–Londyn–Nowy Jork 2009.

Jędrzejewski S., Nowicki H., Kontrola administracji publicznej. Kontrola a nadzór. Struktura systemu. Instytucje, Biblioteka Jurysty 1995.

Jurkowska A., Instytucje ważne systemowo i ryzyko systemowe. Propozycje nowych rozwiązań regulacyjnych w sektorze finansowym, Zeszyty Naukowe Nr 11/2011, http://www.pte.pl/pliki/1/1146/ZN-11_Jurkowska.pdf

Kane E.J., Inevitability of Shadow Banking Financial Market Conference, FRS Atlanta, April 10, 2012.

Kasiewicz S., Kurkliński L., Marcinkowska M., Sektor bankowy. Motor czy hamulec wzrostu gospodarczego?, Warszawski Instytut Bankowości, Warszawa 2013.

Kaszubski R., Pieniądz elektroniczny – nowość w polskiej bankowości elektronicznej, www.zbp.pl

Kaszubski R., Widawski P., Pieniądz elektroniczny – znaczenie pojęcia, Glosa Nr 3/2004.

Katz M.L., Increasing Connectedness and Consumer Payments: An Overview, w: Consumer Payment Innovation in the Connected Age, materiały konferencji, Federal Reserve Bank of Kansas City, Kansas City, 29.03.2012, http://www.kc.frb.org/publications/research/pscp/pscp-2012.cfm

Kaufman G., Bank Failures, Systemic Risk and Bank Regulation, The Cato Journal Vol. 16, No. 1/1996.

Khalid A.M., Hanif M.N., Corporate Governance for Banks in Pakistan: Recent Developments and Regional Comparisons, http://ideas.repec.org/p/pra/mprapa/9255.html

King B., Bank 2.0. How Customer Behaviour and Technology Will Change the Future of Financial Services, Marshall Cavendish Business, Singapore 2010.

Kisswani N., Telecommunications Interception and Access Regulation Framework in the US and the UK, International Journal of Technology Policy and Law Vol. 1, No. 1/2012, http://www.inderscience.com/search/index.php?action=record&rec_id=45944

Kharif O., Bankomaty idą śladem iPadów, Bloomberg Businessweek Polska Nr 27/2013.

Knosala E., Prawne układy sterowania w administracji publicznej, Katowice 1998.

Koenig E.F., Like a Good Neighbor: Monetary Policy, Financial Stability, and the Distribution of Risk, International Journal of Central Banking Vol. 9, No 2, June, 2013.

Kosse A., The Safety of Cash and Debit Cards: A Study on the Perception and Behavior of Dutch Consumers, International Journal of Central Banking Vol. 9, No. 4, December, 2013.

Kozłowska K., Błędy wysokiej częstotliwości, http://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/analizy/bledy-wysokiej-czestotliwosci/

Kredyt konsumencki w nowym wydaniu – debata o zmianach w unijnej dyrektywie, materiały z konferencji UOKiK, Warszawa 31.03.2009.

Lampe U., Wenge O., Müller A., Schaarschmidt R., Cloud Computing in the Financial Industry – A Road Paved with Security Pitfalls?, Proceedings of the 18th American Conference on Information Systems (AMCIS 2012), Association for Information Systems, August 2012.

Lees Allen J., Derivatives Clearinghouses and Systemic Risk: A Bankruptcy and Dodd-Frank Analysis, Stanford Law Review Vol. 64, No. 4, April 2012, http://www.stanfordlawreview.org/print/volume-64/issue-4

Lewisch P., The principle of proportionality and regulatory controls in retail markets under the new EU-Telecom-Directives, http://userpage.fu-berlin.de/~jmueller/its/conf/porto05/papers/Lewisch.pdf

Level of application and principle of proportionality. Application of the requirements regarding the ICAAP, http://www.finanssivalvonta.fi/en/Supervision/Supervisory_Disclosure/Supervisory_review/Pages/level_of_application.aspx,

Lascelles D., Europas neue Banken: Das „Nichtbanken”-Phänomen, Centre for the Study of Financial Innovation, London 1999, www.union-network.org

Leinonen H., Simulation as a tool for Payment System Oversight and Policy, Bank of Finland, 23 March 2010, http://www.suomenpankki.fi/fi/suomen_pankki/organisaatio/asiantuntijoita/Documents/20100323Simulation.pdf

Life Time Contracts: A group of law experts publish a book, declaration and their principles for contract law that takes social and economic realities into account, http://www.responsible-credit.net/index.php?id=1980&viewid=48419

Lindley R.,The Role of Central Bank Money for Large Value Payment Systems,Regional workshop on reforming payment and securities settlement systems for the Middle East and North Africa, Bahrain, Wednesday, 16 March 2005.

Londhoff J., Identification innovativer Geschäftsmodelle für Web-Services unter besonderer Beachtung von ASP-Lösungen und B&B Brokerage, GRIN-Verlag, Norderstedt 2002.

Long-term thinking: French report describes économie positive, http://www.responsible-credit.net/index.php?id=1980&viewid=48420

Makowicz B., Compliance w przedsiębiorstwie, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.

Manahan O., Migrating to EMV in the USA: Building the foundation for the future of payments, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 2/2013.

Marczuk J., Wolny pieniądz internetowy (technologie), Bloomberg Businessweek Polska Nr 6/2013.

Meijer C. de Corporate mobile banking: How banks should respond to a rapidly changing marke?, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 2/2013.

Miąsik D., Stosunek prawa ochrony konkurencji do prawa własności intelektualnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.

Micro-Lending (a Case for Regulation in Europe), U. Reifner (red.), Nomos, Baden-Baden 2002.

Mik C., Parlament narodowy wobec zasady pomocniczości w świetle prawa i praktyki Unii Europejskiej, Biuro Analiz Sejmowych, Kancelaria Sejmu RP, Warszawa 2013.

Miklaszewska E., Pokryzysowa reregulacja europejskiego rynku bankowego. Skutki dla Polski, Zeszyty Naukowe PTE Nr 11/2011, http://www.pte.pl/pliki/1/1146/ZN-11_Miklaszewska.pdf

Milne A., Competition and Rationalisation of European Clearing and Settlement, London, July 2002.

Mościcka A., Bat na parabanki. Ministerstwo Finansów chce zaostrzenia prawa wobec para banków, Gazeta Bankowa Nr 11/2013.

Möslein F., Finanzinnovation als Rechtsproblem. Einordnung, Bewertung und Regulierung, Zeitschrift für Bankrecht und Bankwirtschaft Nr 1/2013.

Murphy E.V., Bernier M.B., Financial Stability Oversight Council: A Framework to Mitigate Systemic Risk, Congressional Research Service, Washington D.C. 2011, www.crs.gov

Müchler H., Trafkowski U., Honoraranlageberatung: Regulierungsvorhaben im deutschen und europäischem Recht, Zeitschrift für Bankrecht und Bankwirtschaft Nr 2/2013.

Müller L., Elektronisches Geld, Nomos, Baden-Baden 2002.

Nagarajan V., The Paradox of Australian Competition Policy: Contextualizing the Coexistence of Economic Efficiency and Public Benefit, Journal of World Competition Vol. 36, No. 1/2013.

Neumann D., Die Rechtsnatur des Netzgeldes. Internetzahlungsmittel eCash TM, C.H. Beck, München 2000.

Nowe miejsce dla nadzoru, wywiad z P. Szpunarem, http://m.onet.pl/biznes/prasa,5c5d8

Ochendowski E., Prawo administracyjne, Toruń 1999.

II Ogólnopolski Kongres Płatności Bezgotówkowych „W kierunku większej przejrzystości, konkurencyjności i innowacyjności polskiego rynku płatności”, materiały konferencji, Wydział Zarządzania UW, Warszawa, 29.01.2014.

Opening up UK payments, HM Treasury, London, March 2013, http://www.finextra.com/finextradownloads/newsdocs/consult_opening_up_uk_payments.pdf

Ortiz A., Clouds behind the Clouds, Journal of World Competition Vol. 36, No. 1/2013.

Oversight Framework for Card Payment Schemes, ECB, Frankfurt/M. 2008.

Oversight Framework for Credit Transfers Schemes, ECB, Frankfurt/M. 2010.

Oversight Framework for Direct Debit Schemes, ECB, Frankfurt/M. 2010.

Oversight of Payment Instruments and Financial Market Infrastructures, Banque de France, Paris 2011.

Oversight of Payment and Settlement Systems 2011, De Nederlandsche Bank, March 2012.

Owens A., Shared payments services: A survey of current practice and future trends, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 3/2013.

Padmanabhan G., Reserve Bank of India, The approach to security standards for innovative payments in India, Second meeting of the CPSS – World Bank Forum on retail payments 27-28 February 2012, Miami, http://siteresources.worldbank.org/FINANCIALSECTOR/Resources/282044-1323805522895/1-SecurityStandards-GPadmanabhan.pdf

Parker G., Alstyne M. Van, Innovation, Openness & Platform Control, 3-December-2013, http://ebusiness.mit.edu/research/papers/2013.12_Parker_Innovation_%20Openness_Platform%20Control.pdf

Patel H., Changes in electronic money regulations: For better or worse?, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7 No. 2/2013.

Payment Systems Oversight Report 2012, http://www.bankofengland.co.uk/publications/Documents/psor/psor2012.pdf

Payment System in Denmark, Denmark National Bank, Copenhagen 2005.

Payment, Clearing and Settlement Systems in Australia, Reserve Bank of Australia, Canberra 2011.

Payment Systems Oversight Report 2012, Bank of England, London, March, 2013, http://www.bankofengland.co.uk/publications/Documents/psor/psor2012.pdf

Payne B., Skinner G.L., Microfinance Regulation – Interest Rate Caps and Concept of Usury, March, 2010, http://works.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1000&context=gray_skinner

Peric K., Trust and privacy on the internet. The solution is ahead, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 3/2013.

Perspectives in Company Law and Financial Regulation, Essays in Honor of Eddy Wymeersch, Cambridge University Press, Cambridge 2009.

Piątek S., Ustawa Prawo telekomunikacyjne – komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2013.

Pimentel R., Innovation in retail payments and the challenges posed to regulators: A central bank’s perspective, current policy and security issues, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 1/2013.

Płoszajski P., Big Data – nowe źródło przewag i wzrostu firm, e-Mentor Nr 3/2013.

Policy of Oversight of Offshore Yen Payment Systems, Bank of Japan, Tokyo 2010.

Polityka Narodowego Banku Polskiego w dziedzinie nadzoru nad systemami płatności, NBP, Warszawa 2004.

Postęp prac nad utworzeniem nowej architektury nadzoru finansowego w UE, NBP, Warszawa, lipiec 2010.www.nbp.pl/nowa_architektura_nadzoru_finansowego_w_ue_postep_prac_07_2010

Pozsar Z., Institutional Cash Pools and the Triffin Dilemma of the U.S. Banking System, Financial Markets, Institutions & Instruments Vol. 22, No. 5, December 2013

Praeg C.P., Vocke C., Engstler M.,Die Wiederentdeckung der Kunden - Innovationen durch verteilte Wertschöpfung,Trendstudie „Bank und Zukunft 2010”, Fraunhofer Institut, Stuttgart 2011. http://www.foresight-network.eu/index.php?option=com_docman&task=doc_view&gid=336

Principles of Enhancing Corporate Governance, Bank of International Settlements, Basle 2010, www.bis.org

Principles for Financial Market Infrastructures, Committee on Payment and Settlement Systems, Technical Committee of the International Organization of Securities Commissions, BIS, April 2012, www.bis.org, www.iosco.org

Proportionality as the Core Principle in the Supervision of a Heterogeneous Banking Sector. Lessons Learned From the Supervision of Roughly 2,000 Banks, Federal Financial Supervisory Authority (BundesanstaltfürFinanzdienstleistungsaufsicht; BaFin), Handout EBA Workshop on Proportionality, London, October 22 2013, http://www.eba.europa.eu/documents/10180/410740/03.+Introduction+Dirk+Kramer+-+Annex

Raciniewska A., Czy uregulowanie ustawą opłaty interchange jest zgodne z polską konstytucją?, Gazeta Bankowa Nr 7–8/2013.

Raciniewska A., Walka p polski rynek płatności bezgotówkowych Czy rynek płatności mobilnych rozbije duopol MasterCard i Visa?, Gazeta Bankowa Nr 12/2013.

Radlak M., Trading wysokiej częstotliwości (HFT) – maszynka do robienia pieniędzy, http://pro-trading.pl/analiza/trading-wysokiej-czestotliwosci-hft-maszynka-do-robienia-pieniedzy.html,

Recommendations for Securities Settlement Systems and Recommendations for Central Counterparties in the EU, ESCB-CESR, Frankfurt/M. 2009.

Rhino Ch., A strategic view of payments, transaction banking and seizing the new opportunities, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 3/2013.

Raport o funkcjonowaniu polskiego rynku finansowego w ujęciu międzysektorowym, A. Wolak (red.), KNF, Warszawa 2011.

Reforming the Governance of the Financial Sector, D.G. Mayes, G. Wood (red.), Routledge 2013.

Rigbi O., The Effects of Usury Laws – Evidence from the Online Loan Market, Ben Gurion University, June 2010, www.aeaweb.org/aea/.../program/retrieve.php

Rinker M., Vertragsschluss im börslichen elektronischen Handelssystem, Erich Schmidt Verlag, Berlin 2003.

Rochet J., Tirole J., Cooperation among Competitors. The Economics of Payment Cards Associations, Rand Journal of Economics Vol. 33, No. 4/2002.

Rochet J.Ch., Tirole J., Interbank Lending and Systemic Risk, Journal of Money, Credit and Banking Vol. 28, No. 4/1996.

Rohr T.,Vorstellung des “Securities Committee” der SKSF. Herausforderung: “Standardisierung muss auch Vielfalt ermöglichen”, Schweizerische Kommission für Standardisierungen im Finanzbereich (SKSF), Commissionsuisse de NormalisationFinancière (CSNF), Swiss Commissionfor Financial Standardisation (SCFS)Ein Gremium der Schweizerischen Bankiervereinigung (SwissBanking), Dezember 2010, http://www.sksf.ch/de/fachkonferenz/2010-12/50_SKSF_FK_Securities_Herausforderungen_TRohr.pdf

Rola Narodowego Banku Polskiego w zakresie nadzoru nad systemami płatności, NBP, Warszawa 2004, http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/systemplatniczy/nadzor_syst_platn.html

Rosati S., Weiner. S.E., Non-Banks and Risks in Retail Payments European Central Bank and Bank of England Conference on Payment and Monetary and Financial Stability, Frankfurt/M. November 2007.

Rozporządzenie EMIR, http://www.deloittelegal.pl/pl/content/rozporzadzenie-emir-european-market-infrastructure-regulation-ograniczy-ryzyko-kolejnego

Rozporządzenie EMIR, czyli czy jest o co kopie kruszyć?, http://compliancemifid.wordpress.com/2012/06/23/rozporzadzenie-emir-czyli-czy-jest-o-co-kopie-kruszyc/

Russo D., Caviglia G., Papathanassiou Ch., Rosati S., Prudential and Oversight Requirements for Securities Settlement, Occasional Paper Series, No. 76/2007, http://www.worldcat.org/title/prudential-and-oversight-requirements-for-securities-settlement/oclc/271308673 lub http://www.econbiz.de/en/search/detailed-view/doc/all/Prudential%20and%20oversight%20requirements%20for%20securities%20settlement/10003612665/?no_cache=1

Sajewicz M., Nowa platforma walut, Rzeczpospolita z 13.11.2013.

Sallet J., The Creation of Value: The Value Circle and Evolving Market Structures, Journal of Telecommunications and High Technology Law Vol. 11/2013.

Schwarzer H., Dynamic adaptation of processing steps for financial messaging, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 3/2013.

Schwintowski H.P., Rechspolitische Innovationen, http://schwintowski.rewi.hu-berlin.de/doc/Innovationen_Rechtswiss.pdf

Securities Lending and Repos: Market Overview and Financial Stability Issues, Interim Report of the FSB, Basel, 27 April 2012.

Seebach Ch., Beck R., Denisova O., Sensing Social Media for Corporate Reputation Management: a Business Agility Perspective, Fraunhofer Institute, Stuttgart 2009.

Shadow Banking, Green Paper, European Commission, Brussels 19.03.2012.

Shadow Banking: Scoping the Issues, A Background Note of the Financial Stability Board, Basel, 12 April 2011.

Shadow Banking: Strengthening Oversight and Regulation, Recommendations of the Financial Stability Board, Basel, 27 October 2011.

Shiliashki M., The untapped potential of digital loyalty programmes, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 2/2013.

Shiller R.J., Finance and the Good Society, Princeton University Press, 2012.

Schuler K., Notes Issued by Banks – a Step towards Free Banking in the United State, The Cato Journal Vol. 20, No. 3/2000.

Sidanius Ch., Wetherilt A., Thoughts on Determining Central Clearing Eligibility of OTC Derivatives, Financial Strategy paper No. 14, March, 2012, Bank of England, London 2012, http://www.bankofengland.co.uk/publications/documents/fsr/fs_paper14.pdf

Siemionczyk G., Social trading – gdy nie umiesz inwestować, Bloomberg Businessweek Polska Nr 23/2013.

Sikorzewski W., EMIR i meandry regulacji, Miesięcznik Bank Nr 4/2011б http://www.alebank.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=9166:rynek-finansowy-emir-i-meandry-regulacji&catid=407:polecamy&Itemid=368

Skinner Ch., Major trends and developments in payments: The impact on banks of big data and the digital economy, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 3/2013.

Skutki maksymalnego oprocentowania – wpływ na polski rynek finansowy, raport SGH i KPF, P. Białowolski (red.), Warszawa 2013.

Sluijs J.P., Larouche P., Sauter W., Cloud Computing in the EU Policy Sphere. Interoperability, Vertical Integration and the Internal Market, Journal of Intellectual Property, Information Technology and Electronic Commerce Law Nr 1/2012, www.jipitec.eu

Sobiecki G., Czy bitcoiny mają wartość?, http://www.valuecomesfirst.pl/author/grzegorz-sobiecki/

Söbbing T., Cloud Computing von der juristischen Seite, http://www.computerwoche.de/management/compliance-recht/1904060/index6.html

Spath D., Bauer W., Engstler M., Innovationen und Konzepte für die Bank der Zukunft, Gabler, Wiesbaden 2008.

Spies R., USA: Cloud Computing – Schwarze Löcher im Datenschutzrecht, Multimedia und Recht Nr 5/2009.

Srokosz W., Instytucje parabankowe w Polsce, Wolters Kluwer, Warszaw 2011.

Strengthening the Oversight and Regulation of Shadow Banking, Progress Report to G20 Ministers and Governors, Basel, 16 April 2012.

Stabilność finansowa, http://www.ecb.int/ecb/tasks/stability/html/index.pl.html

Standards for Securities Clearing and Settlement in the European Union, CESR-ECB, September 2004, http://www.ecb.int/pub/pdf/other/escb-cesr-standardssecurities2004en.pdf

Standardy nadzorcze dla systemów płatności detalicznych w euro, http://www.nbp.pl/systemplatniczy/nadzor_syst_platn/oversight_pl.pdf

Statement of Principles: Payment Systems Oversight, Reserve Bank of New Zealand, Wellington 2005.

Sundaresan S., Microfinance. Emerging Trends and Challenges, Edward Elgar Publishing, Northampton 2008.

Systemic Risk Oversight — Up and Running in the U.K., http://blogs.cfainstitute.org/marketintegrity/2011/06/16/systemic-risk-oversight-%E2%80%94-up-and-running-in-the-u-k/

Systemy płatności i infrastruktura rynku, http://www.ecb.eu/press/govcdec/otherdec/2012/html/gc121123.pl.html

Systemy rozrachunku papierów wartościowych w Polsce i Unii Europejskiej, B. Wróbel, K. Nakoneczny (red.), Narodowy Bank Polski, Warszawa 2009, http://195.149.95.21/systemplatniczy/srpw/srpw.pdf

Szakun M., Bieszki M., Analiza regulacji dotyczących funkcjonowania niebankowych instytucji finansowych pod kątem należytej ochrony interesów ekonomicznych i prawnych ich klientów, Kancelaria Senatu RP, Warszawa 2013.

Szpringer M., Karty płatnicze w koncepcji SEPA, Warszawa 2008, http://www.sepapolska.pl/dokumenty/Karty-patnicze-w-koncepcji-SEPA-wersja-ostateczna.pdf

Szpringer W., Anti-Usury and Consumer Bakruptcy Regulation – a Trade-Off? (An Attempt at Regulatory Impact Assessment), European Business Law Review No. 1/2010.

Szpringer W., Consumer Protection on the Consumer Credit Market in Poland – Do Near-Banks Enter the Second Market – Similar to British Model?, European Business Law Review No. 4/2006.

Szpringer W., Customer Loyalty vs. Mobility in Relation to Bank Accounts – Is It a Real Issue on the Background of EU Social Inclusion Process?, BankArchiv – Zeitschriftfűr das Gesamte Bank- und Börsenwesen, August 2007.

Szpringer W., European Coalition for Responsible Credit o europejskim rynku finansowym, http://banking-magazine.pl/2013/06/24/european-coalition-for-responsible-credit-o-europejskim-rynku-finansowym/

Szpringer W., Europejskie regulacje bankowe, Twigger, Warszawa 1997.

Szpringer W., Improving Financial Literacy: Reconciling Suppliers and Consumers, Finance&BienCommun (Finance – Common Good), Observatoire de la Finance (Geneva), No. 28–29/2007.

Szpringer W., Innowacyjne modele e-biznesu. Aspekty instytucjonalne, Difin, Warszawa 2012.

Szpringer W., Polskie regulacje bankowe. Perspektywa europejska, Difin, Warszawa 2000.

Szpringer W., Problem parabanków na tle pojęcia banku jako instytucji kredytowej w Unii Europejskiej, Prawo Bankowe Nr 11/2004.

Szpringer W., Regulatory Impact Assessment of Implementing the Consumer Credit Directive, BankArchiv – Zeitschriftfűr das Gesamte Bank- und Börsenwesen, März 2008.

Szpringer W., Shadow banking jako nowy obszar regulacji prawnej, Monitor Prawa Bankowego Nr 6/2013.

Szpringer W., Wpływ instytucji parabankowych na bezpieczeństwo i stabilność rynków finansowych, Bezpieczny Bank Nr 41/998.

Szpringer Z., Unia Bankowa, Seria: Infos, Nr 3, Kancelaria Sejmu RP, Warszawa 2013.

Śledzik K., Kapitał intelektualny a wartość rynkowa banków giełdowych, Wyd. Naukowe UG, Gdańsk 2012.

Terms of Reference for the Oversight Assessment of Euro Systemically and Prominently Important Payment Systems against the Core Principles, ECB, Frankfurt/M. 2007.

Tatar B., Wiedza domeną biznesu. Co oznacza Big Data dla konsumenta?, http://finanse.absolwencinawalizkach.pl/wiedza-domena-biznesu-co-oznacza-big-data-dla-konsumenta/

The Bank of England’s oversight of interbank payment systems under the Banking Act 2009, Bank of England, September 2009, http://www.bankofengland.co.uk/publications/Documents/other/financialstability/oips/oips090928.pdf

The Economics of Large-Value Payments and Settlement. Theory and Policy Issues for Central Banks, M. Manning, E. Nier, J. Schanz (red.), Oxford University Press, Oxford–New York 2009.

The European Systemic Risk Board: from Institutional Foundation to Credible Macroprudential Oversight, Deutsche Bundesbank, Monthly Report, April 2012.

The FSA’s role under the Payment Services Regulations 2009. Our approach, Financial Services Authority, London May 2010.

The FSOC: Systemic Oversight or Overlook?, http://www.americanbanker.com/bankthink/the-fsoc-systemic-oversight-or-overlook-10531771.html?zkPrintable=1&nopagination=1

The Payment System. Payments, Securities and Derivatives and the Role of the Eurosystem European Central Bank, Frankfurt/M., 2010.

The Riksbank’s oversight of the financial infrastructure, http://www.riksbank.se/en/Financial-stability/Financial-infrastructure/The-Riksbanks-oversight-of-the-financial-infrastructure/

Tochmański A., Rola NBP w rozwoju innowacyjnych usług płatniczych w Polsce i nadzoru nad nimi, w: Innowacyjne usługi płatnicze – prawo i technologia, materiały konferencji, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 18.03.2011.

Tosza K., Payment Card Systems as an Example of Two-Sided Markets – a Challenge for Antitrust Authorities, Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies Vol. 2, No. 2/2009, http://www.yars.wz.uw.edu.pl/yars2009_2_2/7-Payment.pdf

Unia bankowa, M. Zaleska (red.), Difin, Warszawa 2013.

Usury Laws. A Legal and Economic Evaluation of Interest Rate Restrictions in the European Union, U. Reifner, M.Schröder (red.), BoD, Norderstedt 2012.

Wachstumsorientierte Telekommunikationspolitik. Handlungsbedarf und -optionen, Studie imAuftrag des Bundesministeriums für Wirtschaft und Technologie, O. Falck, J. Haucap, J. Kühling (red.), 24.Juni 2013, http://www.bmwi.de/DE/Mediathek/publikationen,did=598678.html

Wandhöfer R., How payments professionals can engage more effectively with regulatory colleagues, Journal of Payments Strategy & Systems Vol. 7, No. 3/2013.

Wasylkowska M., Dokonywanie transakcji bezgotówkowych w Internecie, Wrocław, 29-30.09.2009, http://www.konferencje.kmbase.pl/downloads/WasylkowskaPL.pdf

Weichert T., Cloud Computing und Datenschutz, https://www.datenschutzzentrum.de/cloud-computing/

Widawski P., Płatności mobilne i pieniądz elektroniczny – wyzwania prawne, w: Innowacyjne usługi płatnicze – prawo i technologia, materiały konferencji, Narodowy Bank Polski, Warszawa, 18.03.2011.

Yoshiya S., Central Clearing of OTC Derivatives – Protection of Cleared Swaps Customer Contracts and Collateral, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2037546

Zaleska M., Koncepcja nadzorowania rynków finansowych, Gazeta Bankowa z 1.12.2012.

Zaleska M., Przekombinowany pakiet CRD IV, Gazeta Bankowa Nr 12/2013.

Zdanowicz B., Compliance – nowa funkcja banków, http://www.forumcompliance.com/media/dc47be4f7bd27cfdffff88cfffea6e6e.pdf

Zgodność i funkcja zapewnienia zgodności w bankach, Komitet Bazylejski ds. Nadzoru Bankowego, BIS, kwiecień 2005, http://www.forum­­compliance.com/media/ccb0b9f77bd33176ffff893fffea6e6e.pdf

Zywicki T.J., The Economics of Payment Card Interchange Fees and the Limits of Regulation, International Center for Law & Economics, czerwiec 2010.

Akty prawne

Akty prawa polskiego

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2005 r., nr 1, poz. 2 ze zm.)

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t. jedn. Dz.U. z 2012 r., nr 1376 ze zm.)

Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz o zasadach nadzoru nad tymi systemami (t. jedn. Dz.U. z 2013 r., nr 246, ze zm.)

Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz.U. z 2011 r., nr 199, poz. 1175 ze zm.)

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (t. jedn. Dz.U z 2012 r., nr 1232 ze zm.)

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t. jedn. Dz. U. z 2010 r., nr 211, poz. 1384 ze zm.)

Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (t. jedn. Dz.U. z 2012 r., nr 1149 ze zm.)

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz.U. z 2005 r., nr 183, poz. 1537 ze zm.)

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t. jedn. Dz.U. z 2013 r., nr 267)

Ustawa z 12.05.2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz U. z 2011 r. nr 126, poz. 715, nr 165, poz. 984, nr 201, poz. 1181, z 2012 r. poz. 1193)

Ważniejsze akty prawa unijnego

Dyrektywa 98/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie zamknięcia rozliczeń w systemach płatności i rozrachunku papierów wartościowych (Dz.U. UE L 166/45 z 11.6.1998 ze zm.) („SFD”)

Dyrektywa 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego zmieniająca dyrektywy 97/7/WE, 2002/65/WE, 2005/60/WE i 2006/48/WE i uchylająca dyrektywę 97/5/WE (Dz.U. UE L 319/2 z 5.12.2007 ze zm.) („PSD”)

Dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG (Dz.U. UE L 145/1 z 30.4.2004 ze zm.) („MiFID”)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (Dz.U. UE L 201/1 z 27.7.2012 ze zm.) („EMIR”)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylająca dyrektywę Rady 87/102/EWG, Dz. Urz. UE, L 133/66 z 22.05.2008