Właściwie nie wiemy, co skłoniło Mariusza Zaruskiego - marynarza, uchodźcę politycznego, malarza - do osiedlenia się w Zakopanem. Piękno pejzażu? Góry jako teren, gdzie w walce z niebezpieczeństwem kształtuje się charakter? Chęć zarobku w przemyśle pensjonatowym? Leczniczy klimat? Ale w sumie - czy to takie ważne? Z pewnością wiemy jedno: bez Mariusza Zaruskiego Zakopane, taternictwo i atmosfera dziesięciu lat poprzedzających wybuch pierwszej wojny światowej nie byłyby takie same. Jego tatrzańską aktywność opisywano wielokrotnie, zresztą sam był człowiekiem pióra i nie stronił od opisywania własnych przygód i emocji w tekstach publikowanych w czasopismach i książkach. Nieco mniej znana jest jego działalność w samym Zakopanem, choć i ją możemy poznać przede wszystkim z łamów prasy. Prawie nic nie wiemy o jego życiu osobistym: jak dotąd nie opublikowano żadnego większego zbioru jego korespondencji, nie pozostawił potomków, a jego bliscy przyjaciele - jeśli miał jakichś - nie ogłosili o nim obszerniejszych wspomnień. Stąd jawi się nam Zaruski trochę jak nie do końca rzeczywista postać pomnikowa, rzeźbiona tyleż w manierze monumentalnej, jak dość ogólnikowej. Taternik, narciarz, twórca TOPR, żołnierz, wilk morski, działacz społeczny… Ale i człowiek mocno zasadniczy, żeby nie powiedzieć - oschły, twardziel, urodzony dowódca - choć bez formalnych kwalifikacji, co mu nieraz wytykano. To wiemy, choć nie wszyscy i nie wszystko. Może więc uda nam się poprzez lekturę tekstów publicystycznych Zaruskiego zobaczyć jego oczami Tatry i Zakopane, a trochę też - jego samego.


Spis Treści:
Część I - Zakopiańskim szlakiem
Człowiek wszechstronny
Droga do Tatr
W Tatrach
Białym szlakiem
TOPR - żywy pomnik Zaruskiego
Idee i polemiki
Czasopismo "Zakopane"
Społecznikowski demon Zakopanego
"Rzeczpospolita Zakopiańska"
Długie pożegnanie
Tatrzańska i zakopiańska działalność Mariusza Zaruskiego
- kalendarium
Część II - Mariusz Zaruski, artykuły tatrzańskie w "Zakopanem"
Wstęp
O autorze jeszcze raz
O epoce
O "Zakopanem"
O artykułach
O edycji
Zakopane jako stacja turystyczna
Felietony Z Tatr, artykuły i inne teksty tatrzańskie z lat 1908-1914
Teksty z 1918 r.
Indeks nazwisk
Bibliografia