Warszawskie dzieci`44 (twarda)

To już kolejna książka Pani Agnieszki Cubały którą postanowiłam przeczytać. Poprzednie tytuły Kobiety 44 i Miłość 44 zrobiły na mnie ogromne wrażenie. W tej książce przedstawiony jest czas Powstania Warszawskiego widziany oczami dzieci - często 12 - 13 letnich łączników, sanitariuszek i oddziałów poczty polowej. Ich dziecięcy świat runął w gruzach, gdy przyszło im zmierzyć się z tak straszną rzeczywistością, śmiercią najbliższych, kolegów zasypanych pod gruzami, rozstrzelanych w egzekucjach lub poległych podczas wykonywania rozkazu. Nie sposób pojąć jak szybko te dzieci musiały dorosnąć, zostawiając świat dziecięcych zabaw i marzeń, z czym musiały się zmierzyć by przeżyć kolejny dzień w Powstanczej Warszawie, jak często towarzyszyły im ból, strach i głód. Wg mnie to pozycja obowiązkowa dla wszystkich, których interesuje tematyka Powstania Warszawskiego.

Dzieci i powstanie warszawskie

Lubię historię, a szczególnie intryguje mnie okres II wojny światowej. O powstaniu warszawskim czytałam jedynie relacje kobiet, które brały w nim udział jako sanitariuszki, łączniczki czy walczące, w publikacji Anny Herbich "Dziewczyny z Powstania". O relacjach dzieci, które były uczestnikami bądź świadkami dramatu rozgrywającego się na ulicach Warszawy nie miałam okazji wcześniej czytać. Dlatego bardzo chciałam przeczytać reportaż pani Cubały.

Zazwyczaj takie reportaże czytam szybko, bo historia wojenna to mój konik, ale z tą publikacją miałam straszny kłopot, ciągnęła mi się ona niemiłosiernie, podczytywałam, odkładałam, wracałam po upływie kilku dni, i przeczytałam do końca. Gdy dobrnęłam do bibliografii z ulgą zamknęłam tę książkę i z radością bo udało mi się ją przeczytać w całości.

Temat poruszany przez autorkę jest bolesny, trudny, a relacje dorosłych już dzieci, które przeżyły okres powstania i wojny czy ich potomków są poruszające i łamiące serca. Do wspomnień i historii bohaterów przywoływanych przez panią Agnieszkę nie mam nic do zarzucenia. Za to mam wiele do zarzucenia formie w jakiej autorka podaje nam te wspomnienia. Mimo podziału na rozdziały, przeskakiwanie w każdym z nich z wątku na wątek, z historii jednego bohatera na losy drugiego wprowadzają takie zamieszanie i chaos, że czasem nie wiedziałam już o czym i o kim czytam. Lektura tej publikacji wymaga uwagi i maksymalnego skupienia. Denerwowała mnie także ilość cytatów, przypisów, źródeł z których autorka korzystała przy napisaniu tej publikacji. Momentami byłam tym przytłoczona i czasem czułam się tak, jakbym czytała pracę dyplomową. Widać ogrom pracy, którą pani Agnieszka włożyła w tę książkę, co widać po bogatej bibliografii, po ilości przypisów, zdjęć wzbogacających historie młodych Polaków walczących za ojczyznę. Ale sposób w jaki autorka podaje czytelnikowi te wspomnienia mnie osobiście rozczarował. Przez to lektura tejże publikacji była dla mnie trudna i męcząca i nie mogłam w pełni skupić się na wzruszających historiach bohaterów tego reportażu. Gdyby każdemu z nich osobno poświęcony był rozdział, inaczej by mi się to czytało, a tak dostałam chaos z którego musiałam uczynić porządek podczas lektury.

Ja zawiodłam się tą publikacją i po inne książki pani Cubały nie sięgnę. Ale jeśli lubisz historię i nie straszne Ci wyzwania to sięgaj i czytaj. Ja niestety nie mogę ci jej polecić.
...

Książek o Powstaniu Warszawskim jest wiele. Nie widziałam jednak jeszcze książki o Powstaniu Warszawskim oczami dziecka. Chociaż nie jestem pasjonatką historii, z zainteresowaniem wzięłam do ręki tę książkę. Byłam bardzo ciekawa jak wyglądała codzienność dzieci w tamtych czasach. I dowiedziałam się. Brak mleka dla niemowlaków, pełno szczurów, dzieci które rwały się do pomocy armii mimo sprzeciwu rodziców.
Z książki dowiedziałam się bardzo dużo. Na pewno jest tam wiele cennych informacji. I mówię to ja-osoba, która nie interesuje się historią. Jednak minusem jest dla mnie ogromny zbiór cytatów. Chwilami nie wiedziałam czyją książkę czytam. Miałam nadzieję, że autorka w większości sama wypowie się w temacie Powstania Warszawskiego.
Ogólnie książkę oceniam pozytywnie, chociaż liczba cytatów jest sporym minusem. Polecam tę książkę osobom, które nie lubią czytać książek historycznych. Mnie ta książka nie odepchnęła, a wręcz zaciekawiła. Może z Wami będzie tak samo?

Do tematu Powstania Warszawskiego zawsze podchodziłam bardzo emocjonalnie. Niby moja najbliższa rodzina nie ucierpiała, bo dziadkowie mieszkali pod Warszawą, ale mój Dziadek zawsze z ogromnym szacunkiem podchodził do tego wydarzenia. Gdy wybuchło Powstanie miał lat 14 i myślę, że gdyby był wówczas w Warszawie, prababcia nie dałaby rady zatrzymać Go w domu.
Zawsze uważałam, że o Powstańcach i samym Powstaniu należy mówić tylko dobrze i z ogromnym szacunkiem. Nie zmieniłam zdania, choć ogrom nieszczęść i cierpienia jakie zostało nim wywołane jest niewyobrażalny. Ale co my, żyjący niczym pączki w maśle możemy o tym wiedzieć. Czy naprawdę wolelibyśmy żyć w ciągłym strachu i terrorze i poddać się okupantowi?
Książka nie opowiada o samym Powstaniu, ale głównie o jego najmłodszych uczestnikach. Warszawskie dzieci, bo o nich mowa, nie były zmuszane do walki. Oni sami, zarówno chłopcy jak i dziewczęta, często oszukiwali dowódców w sprawie swojego wieku, bo chcieli pomagać. Dla nich to była swego rodzaju przygoda, ale i ogromny honor. Przenoszenie meldunków, roznoszenie wiadomości do rodzin, pomoc przy rannych czy organizowanie wyżywienia dla matek karmiących i niemowląt, to były główne zadania młodych Powstańców. Te dzieciaki wykonywały te zadania z pełnym zaangażowaniem, myśląc że są nieśmiertelne i kule ich się nie imają.
Powiem szczerze, że książka ta bolała mnie jak żadna inna. Musiałam często przerwać czytanie, bo ciężko się czyta przez łzy.

Powstanie Warszawskie. 63 dni walk, zakończonych klęską. Czy jednak dla dzieci, które brały w nim udział, także było porażką?

Okupowana Warszawa została drastycznie zniszczona, to wiemy. Prześladowania dotknęły nie tylko rodziny powstańcze i ich samych, ale wszystkich warszawiaków, historia tego nie ukrywa. Czy jednak wiemy, co przeżywali Ci 10-17 latkowie, kiedy dowiedzieli się, że Godzina W 1 sierpnia 1944 roku jest początkiem zmian? Czy na lepsze, tego nie wiedzieli. Agnieszka Cubała to autorka wielu publikacji o tematyce powstańczej, sama mam w planach przeczytać także ,,Miłość 44" jej autorstwa. Dzisiejsze Muzeum Powstania Warszawskiego stworzone w formie interaktywnej ma zachęcać młodego człowieka do pamiętania o tym, co było. Wystawy tam stworzone nie są jednak nacechowane uczuciami, które cechowały Powstańców. A tych było wiele.

Powstanie było utrzymywane w ścisłej tajemnicy, więc niektórzy przyjeżdżając do stolicy na zakupy, przechodząc do krewnych nie spodziewali się nawet, że mogą tego samego dnia ani w ciągu najbliższych nie wrócić do swoich mieszkań, domów, rodziny. Jak podkreśla autorka, często młodzi chłopcy, fałszując swój wiek na starszy, zaciągali się do służby, czy to informacyjnej, czy przy przenoszeniu listów, by służyć krajowi. Czy czuli się bohaterami i tak powinniśmy ich wspominać? Tym co uderza mnie w ,,Warszawskich dzieciach 44" to wypowiedź jednego z krewnych powstańców, który mówi, że w czasie powstania ginęli nie tylko powstańcy, a śmierć przypadkowych mieszkańców często bywała tragiczna. Najbardziej dotknięta w zakresie prześladowań kobiet, gwałtów, zabijania ich i niewinnych dzieci, była Wola.

Tym, czego także nie wiedziałam, to że w czasie powstania wydawane były dwie gazetki dla dzieci, które były kalkowane w kilku egzemplarzach, a później przepisywane przez wolontariuszy, by trafiły do jak największej liczby dzieci. Były nimi ,,Jawnutka" i ,,Dziennik Dziecięcy", zachęcające dzieci do higieny, pomocy rodzicom, uważania na siebie. Zawierały także elementy wierszowe, rysunkowe oraz miejsce, gdzie maluchy mogły wpisać swoją kwestię. Nie da się ukryć, że choć od Powstania Warszawskiego minęło 67 lat, uczucia wciąż są żywe. Nie mogłam oderwać się od tej publikacji. Choć momentami jest zatrważająca, takie też były wydarzenia, które rozegrały się w stolicy 1944 roku. Pozycja obowiązkowa dla każdego Polaka, historie przeplatają się ze sobą, zebrane w tematycznych działach. Szeroko rozbudowana bibliografia, zdjęcia, pamiątki rodzinne w formie zdjęć. To wszystko tworzy spójną całość, obok której nie wolno przejść obojętnie.