aga4343
Średnia.
Uzyskaj dostęp do tej i ponad 250000 książek od 14,99 zł miesięcznie
- Wydawca: Prószyński i S-ka
- Kategoria: Literatura faktu•Autobiografie i biografie
- Język: polski
"Ostatnie dni Sylvii Plath" opowiadają głównie o ciągu niefortunnych zdarzeń, które położyły się cieniem na siedmiu miesiącach poprzedzających śmierć poetki, kiedy to próbowała odzyskać własne życie pod obstrzałem gróźb i próśb jej męża, Teda Hughesa. Przyjaciele, rodzina i współpracownicy Hughesa, omamieni jego charyzmą, widzieli w Sylvii zagrażającą mu gorgonę. W tej atmosferze oblężenia udręczona Plath nadal pisała, utrzymywała kontakt z bliskimi i opiekowała się dwójką małych dzieci. Carl Rollyson zwraca honor wizerunkowi kobiety nazbyt często przedstawianej z punktu widzenia męża i jego świty, czyli ofiary własnej histerycznej natury. Dlaczego Ted Hughes uznał relację z terapeutką za szkodliwą dla swojej żony? W jaki sposób on i jego poplecznicy zinterpretowali wydarzenia poprzedzające śmierć poetki? Próba odpowiedzi na podobne pytania to część tej skondensowanej, kontrowersyjnej opowieści.
Carl Rollyson jest pierwszym biografem, któremu udało się uzyskać dostęp do dokumentów kluczowej postaci w życiu wielkiej poetki, psychoanalityczki Ruth Tiffany Barnhouse. Przechowywane w bibliotece Smith College zbiory archiwalne to listy i notatki z terapii Sylvii Plath. Można zaryzykować stwierdzenie, że terapeutka była jedyną osobą, przed którą Plath potrafiła się całkowicie odsłonić. Poetka traktowała ją bardziej jak sprzymierzeńca niż psychiatrę. Barnhouse przyjęła tę rolę, nie bacząc na ograniczenia wynikające z jej zawodu i próbowała pomóc pacjentce wydostać się spod zniewalającego wpływu charyzmatycznego Teda Hughesa oraz zwerbowanego przez niego orszaku podtrzymującego negatywny wizerunek Sylvii Plath.
Autor w niniejszym opracowaniu korzysta również z udostępnionych niedawno akt sądowych, materiałów archiwalnych, wywiadów oraz krytycznej analizy wspomnień onieśmielającego lobby Teda Hughesa.
Kolejna ciekawa pozycja na temat życia Sylvii Plath, którą z pewnością docenią wielbiciele poetki.
Michael Magras, "Star Tribune"
Uczeni już od wielu lat szukają odpowiedzi na pytanie, co popchnęło genialną poetkę i matkę dwojga małych dzieci do samobójstwa. "Ostatnie dni Sylvii Plath" rzucają nowe światło na tę zagadkę.
Emina Melonic, "The New Criterion"
Odzyskane listy, kryzys małżeński Plath, intrygujące analizy wierszy - wszystko to zaprasza Czytelnika do refleksji nad udręczoną psychiką poetki, której twórczość pozostaje tak nierozerwanie związana z kultem jej życia, pracy i śmierci […] wspólny wysiłek zrozumienia i uszanowania tego, co Plath, zafascynowana lustrzanymi odbiciami i ideą istnienia sobowtórów, nazywała twórczym rozdwojeniem - pogodzeniem z wewnętrznym dualizmem i paradoksem życia.
Alexandra Majak, University of Oxford, "The Modernist Review"
Cenny i wyjątkowy wkład Carla Rollysona w badania nad życiem Sylvii Plath. Pod wieloma względami jest to skondensowana biografia poetki, w której przedmiotem zainteresowania autora pozostaje wyłącznie jej małżeństwo i okres poprzedzający samobójczą śmierć. Książka zawiera także oryginalne analizy i interpretacje wierszy Plath, wydarzeń z jej życia oraz dramatów, które do tej pory kojarzą się nieodłącznie z nazwiskiem poetki. Największą wartością opracowania Rollysona są unikatowe materiały archiwalne, niedostępne do tej pory szerokiemu gronu czytelników.
Peter K. Steinberg, współredaktor "The Letters of Sylvia Plath"
"Ostatnie dni Sylvii Plath" to książka, której autor koncentruje się na fenomenie pośmiertnej sławy, na tym jak kształtowana jest legenda oraz na kontrowersjach wokół redagowania tekstów literackich po śmierci ich autorki. Rollyson korzysta z oryginalnych, niedostępnych wcześniej źródeł oraz obszernie omawia powieść "Poison" napisaną przez Susan Fromberg Schaeffer, która nie była wcześniej analizowana w kontekście życia i śmierci Sylvii Plath. Wszystko to sprawia, że jego opracowanie rzuca nowe światło na wiele spraw i podsuwa nowe interpretacje.
Gail Crowther, współautorka "These Ghostly Archives: The Unearthing of Sylvia Plath"
Carl Rollyson przyjechał do Londynu mniej więcej cztery miesiące po tym, jak Sylvia Plath zakończyła swoje życie 11 lutego 1963 roku. Miał wtedy piętnaście lat i należał do grupy teatralnej, która odbywała trzytygodniowe tournée po Anglii. To była jego pierwsza z ponad czterdziestu podróży do Zjednoczonego Królestwa na przestrzeni następnych pięćdziesięciu lat. Później bywał tam regularnie na wakacjach oraz przy okazji zbierania materiałów do pisania biografii Rebekki West, Marthy Gellhorn, Amy Lowell, Jill Craigie, Michaela Foota i Sylvii Plath. Rollyson pochodził, podobnie jak Plath, z amerykańskich przedmieść zdominowanych przez klasę średnią i widok powojennej Anglii, która jeszcze nosiła wyraźne ślady zniszczeń, zrobił na nim szokujące wrażenie podczas tej pierwszej zagranicznej wyprawy. Wspomina wąskie, miejskie uliczki, długie szeregi jednakowych budynków, a także osobliwy, pokryty czarną sadzą gmach przędzalni w Yorkshire. Zwrócił uwagę na poczerniałe rury na zewnątrz budowli; kanalizację, która zamarzła podczas tragicznej, czarnej od sadzy angielskiej zimy. Ostatniej zimy Sylvii Plath. Carl Rollyson postrzega pisanie biografii jako zajęcie pokrewne pracy aktora - stawia się na miejscu ludzi, których życie opisuje w podobny sposób, w jaki przygotowuje się do roli. Doświadczenie aktorskie pomogło mu zwłaszcza podczas opracowywania biografii wielkich gwiazd kina: Marilyn Monroe, Dany Andrewsa i Waltera Brennana.
Ebooka przeczytasz w aplikacjach Legimi na:
Liczba stron: 359
Odsłuch ebooka (TTS) dostepny w abonamencie „ebooki+audiobooki bez limitu” w aplikacjach Legimi na:
3,7 (21 ocen)
Oceny przyznawane są przez użytkowników Legimi, systemów bibliotecznych i innych serwisów partnerskich. Przyznawanie ocen premiowane jest punktami Klubu Mola Książkowego.
Legimi nie weryfikuje, czy opinie pochodzą od konsumentów, którzy nabyli lub czytali/słuchali daną pozycję, ale usuwa fałszywe opinie, jeśli je wykryje.
Sortuj według:
Popularność
Podobne
Tytuł oryginału
THE LAST DAYS OF SYLVIA PLATH
Copyright © 2020 by Carl Rollyson
All rights reserved
Projekt okładki
Todd Lape, University Press of Mississippi
Zdjęcie na okładce
© Bettmann/Getty Images
Redaktor inicjująca
Milena Rachid-Chehab
Opieka redakcyjna
Magdalena Gołdanowska
Redakcja
Beata Kołodziejska
Korekta
Anna Godlewska
Małgorzata Denys
ISBN 978-83-8234-673-2
Warszawa 2021
Wydawca
Prószyński Media Sp. z o.o.
02-697 Warszawa, ul. Rzymowskiego 28
www.proszynski.pl
Czy Shelley wciąż opowiada te swoje dziwne historie o śmierci królów? Powiedz mu, że istnieją dziwne historie o śmierci poetów.
John Keats
Peter K. Steinberg
PRZEDMOWA
Przyjechałem do Londynu mniej więcej cztery miesiące po tym, jak 11 lutego 1963 roku Sylvia Plath zakończyła swoje życie. Miałem piętnaście lat i należałem do szekspirowskiego kółka teatralnego, które odbywało wówczas trzytygodniowe występy gościnne w różnych częściach Anglii. Kiedy spotkałem w Tower of London aktora Jamesa Masona, uznałem swą obecność w owym miejscu i czasie za dzieło przeznaczenia. Równie bezczelny jak Sylvia, nie omieszkałem zaczepić Masona, którego filmy miałem okazję oglądać w ramach telewizyjnego cyklu zatytułowanego Filmy za milion dolarów. „Ja też jestem aktorem”, zakomunikowałem. Chciał mnie zobaczyć na scenie, lecz niestety trasa dobiegła wtedy końca, zagraliśmy już ostatnie przedstawienie. To była moja pierwsza z ponad czterdziestu podróży do Wielkiej Brytanii w ciągu nadchodzących pięćdziesięciu lat. Odwiedzałem ją później wielokrotnie rekreacyjnie oraz w ramach zbierania materiałów do biografii Rebekki West, Marthy Gellhorn, Amy Lowell, Jill Craigie, Michaela Foota i Sylvii Plath. Podobnie jak Plath, pochodziłem z prowincjonalnej klasy średniej i byłem zaskoczony stanem powojennej Anglii, która wciąż jeszcze nie doszła do siebie w czasie mojej pierwszej zagranicznej wycieczki. Pamiętam wąskie miejskie uliczki, długie szeregi jednakowych budynków oraz starą przędzalnię w Yorkshire niemal w całości pokrytą sadzą. Zwróciłem uwagę na poczerniałe rury kanalizacyjne na zewnątrz gmachu, które zamarzły tamtej feralnej, pokrytej pyłem węglowym angielskiej zimy. Ostatniej zimy Sylvii Plath.
Poznałem pewną Angielkę z Sheffield, z którą korespondowałem później przez wiele lat. Idea przyjaźni korespondencyjnej, której doniosłość podkreśla Plath w listach do niemieckiego chłopca, napędzała i moje nastoletnie lata. Ponadto tak jak i ona straciłem ojca w młodym wieku i łaknąłem czyjejś uwagi. Podczas tej pierwszej podróży do Anglii nie słyszałem o Sylvii Plath. Później opisanie przeze mnie historii jej życia, wydanej w pięćdziesiątą rocznicę śmierci poetki w 2013 roku, wydawało się jedynie kwestią czasu.
Biografia ukazała się pod tytułem American Isisspacja: The Life and Art of Sylvia Plath, choć w moim pierwotnym zamyśle podtytuł miał brzmieć: The Life and Death of Sylvia Plath. „Och nie, to zbyt przygnębiające”, zaprotestował mój wydawca. Jakby ktokolwiek miał być zaskoczony, że popełniła samobójstwo. Poddałem się jednak jego woli, popartej zdaniem specjalistów od marketingu, którzy de facto rządzą rynkiem wydawniczym. Mimo to nie przestałem rozmyślać o śmierci poetki i o tym, jak należy ją rozumieć. Niedawna publikacja listów Plath – wszystkich, które udało się odnaleźć do tej pory – częściowe ujawnienie notatek jej psychoanalityczki, inne nowo udostępnione materiały archiwalne oraz namowy mojego agenta literackiego Philipa Turnera pobudziły nieodpartą chęć ponownego zbadania zagadki śmierci Sylvii Plath, a zwłaszcza tego, co wydarzyło się w Anglii lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Postanowiłem zagłębić się raz jeszcze w tę rzeczywistość, która ukształtowała także i moją osobowość.
Jak pisze Paul Murray Kendall w swojej książce The Art of Biography, każda biografia jest w pewnym sensie autobiografią. Nie wiem, czy to prawda w każdym przypadku, lecz w moim z pewnością tak. Jestem bowiem jednym z tych biografów, i być może wszyscy tacy jesteśmy, wierzących, że jakaś część naszej własnej historii lub osobowości czyni nas szczególnie predestynowanymi do podjęcia konkretnego tematu. Owo poczucie pokrewieństwa może być, rzecz jasna, iluzją, ale może być też jedną z tych fikcji, z których wyłaniają się pewne prawdy.
WSTĘP
Rozpoczynam tę książkę od przedstawienia chronologii, ponieważ w dalszej części narracji nie zawsze przestrzegam jej zasad w sposób, którego się oczekuje od większości tekstów biograficznych. Czytelnikom mniej obeznanym z sekwencją wydarzeń z życia Plath pomocne może okazać się zrozumienie porządku czasowego faktów przytaczanych niechronologicznie w dalszych rozdziałach. Celem moich dygresji i wtrąceń jest przedstawienie tych samych zdarzeń i spraw pod różnymi kątami, w różnym świetle, z różnych perspektyw. Ostatnie dni Sylvii Plath tworzą skomplikowany, nielinearny wzór, którego nie sposób uprościć bez spłycenia jej bogatej egzystencji. Tajemnica Sylvii Plath pozostaje nierozwiązana i tak też chcę ją zaprezentować – jako nurtującą, chaotyczną zagadkę.
W jednym zdaniu powiedziałbym, że ta książka jest próbą pokazania, dlaczego samobójstwo Plath jest nie tylko indywidualnym aktem, ale też połączeniem sił i okoliczności, w których pojęcia takie jak wolna wola czy choroba psychiczna są czynnikami, ale nie determinantami tego, co się z nią stało i co sama sobie zrobiła. Należy przeciwstawić się redukcjonistycznym pokusom moralizowania i medykalizowania samobójstwa, mimo konieczności zbadania jego etiologii. Innymi słowy, ostatnie dni Sylvii Plath – ich kształt i trajektoria – nie były nieuniknione.
Każdy rozdział stanowi nowy początek, którego postanowiłem nie oznaczać tytułem, aby nie sugerować kierunku. Epizodyczna konstrukcja książki odzwierciedla zaskoczenia i odkrycia mojej własnej podróży przez ostatnie dni Sylvii Plath. Mam nadzieję, że czytelnik również poczuje pewien suspens, który mi w niej towarzyszył. Chronologiczna narracja, którą sam wszak zastosowałem w poprzedniej biografii poetki, może dostarczyć cennych spostrzeżeń. Niemniej istnieje również inny sposób opowiedzenia tej historii, taki, który podsuwa myśl, że ostatnie dni Sylvii Plath nadal trwają. Dlatego też dwa ostatnie rozdziały dotyczą tych, którzy nadal borykają się z odejściem poetki, z rzeczami, do których i my musimy wracać, raz po raz, aby odkrywać to, co wcześniej niedostrzeżone, uwypuklać wskazówki, które podejmą następni i złożą w jeszcze inną konfigurację jej biografii.
CHRONOLOGIA
DZIECIŃSTWO I MŁODOŚĆ
17 sierpnia 1930: W Mytholmroyd, West Yorkshire, rodzi się Ted Hughes.
27 października 1932: W Bostonie przychodzi na świat Sylvia Plath, mieszka wraz z rodzicami w Jamaica Plain, w stanie Massachusetts, do roku 1936, kiedy to rodzina przeprowadza się do miejscowości Winthrop, w tym samym stanie.
1934: Otto Plath publikuje przełomową pracę naukową z dziedziny entomologii zatytułowaną Bumblebees and their ways...
27 kwietnia 1935: Narodziny Warrena.
21 września 1938: Wielki huragan w Nowej Anglii.
Luty 1940: Premiera trwającego dziesięć lat cyklu radiowych audycji o przygodach Supermena, Sylvia Plath jest zagorzałą słuchaczką tych audycji.
5 listopada 1940: Śmierć Ottona Platha w wyniku powikłań po amputacji kończyny.
10 sierpnia 1941: Na łamach gazety „Boston Herald” ukazuje się pierwszy wiersz Sylvii Plath.
7 grudnia 1941: Stany Zjednoczone przystępują do drugiej wojny światowej.
1942: Aurelia Plath przenosi się z dziećmi do Wellesley i podejmuje pracę wykładowczyni na Uniwersytecie Bostońskim.
1944: Sylvia zaczyna prowadzić dziennik i pisać dla gimnazjalnego magazynu literackiego „The Phillipian”.
20 stycznia 1945: Sylvia wraz z matką ogląda bostońską inscenizację sztuki Szekspira Burza.
6, 9 sierpnia 1945: Na Japonię spadają bomby atomowe.
1949–50: Sylvia współredaguje szkolną gazetkę „The Bradford” w ostatniej klasie szkoły średniej.
1950: Sylvia otrzymuje stypendium w Smith College w Northampton w stanie Massachusetts i zamieszkuje w Haven House na terenie kampusu uniwersyteckiego.
Sierpień 1950: Na łamach magazynu „Seventeen” opublikowano opowiadanie zatytułowane And Summer Will Never Come Again.
11 sierpnia 1950:W czasopiśmie „Christian Science Monitor” ukazuje się wiersz Bitter Strawberries.
Listopad 1950: Na łamach czasopisma „Seventeen” zostaje opublikowany wiersz Sylvii Ode to a Bitten Plum.
COLLEGE
1950–53: Wojna w Korei.
1950–51: Stypendystka ze Smith College, Sylvia Plath, zaczyna chodzić na randki, nie znajduje jednak swojego supermana.
1951–52: Sylvia zatrudnia się w hotelu i dorabia na drobne wydatki jako opiekunka do dzieci.
1952: Nowojorskie pismo „Mademoiselle” nagradza i publikuje opowiadanie Sylvii Niedziela u Mintonów.
1953: Ukazuje się pierwszy numer „Playboya” z Marilyn Monroe na okładce.
Czerwiec 1953: Plath rozpoczyna intensywny okres współpracy z nowojorską redakcją „Mademoiselle”; początkowo jest zafascynowana, później wyczerpana – to jej pierwsze zetknięcie z wielkomiejskim blichtrem, które później opisze w Szklanym kloszu. Po powrocie do domu pod koniec czerwca dowiaduje się, że nie zakwalifikowano jej do udziału w letnim kursie kreatywnego pisania prowadzonego przez pisarza Franka O’Connora pod auspicjami Harvardu. Popada w depresję, która jest leczona elektrowstrząsami.
24 sierpnia: Podejmuje próbę samobójczą, po której zostaje odratowana w ostatniej chwili. Odnaleziona w niskim podpiwniczeniu rodzinnego domu trafia do szpitala McLean pod opiekę doktor Ruth Tiffany Barnhouse praktykującej pod nazwiskiem męża: Beuscher.
1954: Powrót na uczelnię po, jak wtedy sądzono, pokonaniu choroby.
1955: Sylvia kończy college z wyróżnieniem summa cum laude, po czym wyjeżdża do Anglii, by podjąć naukę w tamtejszym Newnham College, Cambridge, jako stypendystka Fulbrighta.
OBCZYZNA I MAŁŻEŃSTWO
Wrzesień 1955: Plath przybywa do Anglii.
25 lutego 1956: Pierwsze dramatyczne spotkanie z Tedem Hughesem na przyjęciu z okazji uczczenia „St. Botolph’s Review”.
16 czerwca 1956: Plath i Hughes biorą ślub i wyjeżdżają na miesiąc miodowy do Hiszpanii.
1957: Plath otrzymuje dyplom ukończenia Cambridge, para przeprowadza się do Ameryki.
AMERYKA
1957: Plath i Hughes spędzają lato w Cape Cod, po którym Sylvia zaczyna wykładać angielski dla pierwszego roku w Smith College, a Ted podejmuje pracę na pół etatu na Uniwersytecie Massachusetts w Amherst.
1958: Para zamieszkuje w Bostonie, a Sylvia podejmuje na nowo leczenie u doktor Barnhouse.
1959: Sylvia poznaje Anne Sexton podczas kursu poezji prowadzonego w semestrze wiosennym przez Roberta Lowella. Kobiety zaprzyjaźniają się. Sylvia i Ted spędzają jesień w kolonii pisarskiej Yaddo w Saratoga Springs w stanie Nowy Jork. W grudniu wypływają w rejs do Anglii.
LONDYN
1960: Plath i Hughes wynajmują mieszkanie w Londynie.
1 kwietnia 1960: Przychodzi na świat ich pierwsze dziecko; córka, której dają na imię Frieda Rebecca.
Październik 1960: W Anglii ukazuje się pierwsza książka Sylvii Plath zatytułowana Kolos.
6 lutego 1961: Poronienie.
28 lutego 1961: Plath przechodzi operację wycięcia wyrostka robaczkowego.
Marzec 1961: Plath zaczyna pisać Szklany klosz.
DEVON
Lipiec 1961: Małżeństwo kupuje dworek w hrabstwie Devon o nazwie Court Green.
17 stycznia 1962: Narodziny Nicholasa Farrara Hughesa.
Maj 1962: David i Assia Wevillowie odwiedzają Court Green, premiera amerykańskiego wydania Kolosa.
Lipiec 1962: Telefon, który kończy małżeństwo – Plath odkrywa zdradę męża.
Październik 1962: Decyzja o separacji, przeprowadzka Hughesa do Londynu.
LONDYN
Listopad 1962: Ted Hughes poznaje Susan Alliston, z którą niedługo potem nawiązuje romans.
Grudzień 1962: Plath przeprowadza się z dwojgiem dzieci do londyńskiego mieszkania.
Styczeń 1963: Brytyjska premiera Szklanego klosza, pod pseudonimem.
11 lutego 1963: Plath popełnia samobójstwo.
1965: Pierwsze wydanie tomu wierszy Ariel, przychodzi na świat Shura, córka Assii Wevill i Teda Hughesa.
1966: Szklany klosz ukazuje się pod nazwiskiem Plath.
3 marca 1969: Assia Wevill popełnia samobójstwo rozszerzone, trując gazem siebie i Shurę.
DEVON
Sierpień 1970: Ted Hughes poślubia Carol Orchard, po czym wraca do Court Green, gdzie idzie do łóżka z Brendą Hedden.
NOWY JORK
1971: Pierwsze amerykańskie wydanie Szklanego klosza; Ted Hughes poznaje pisarkę Susan Fromberg Schaeffer i zaprzyjaźnia się z nią.
W 2006 roku ukazuje się powieść Poison, w której Schaeffer opisuje następstwa śmierci Sylvii Plath.
LONDYN I NOWY JORK
Marzec 1976: Al Alvarez wydaje książkę Bóg Bestia. Studium samobójstwa.
MELBOURNE, AUSTRALIA
Marzec 1976: Ted Hughes zaczyna romansować z Jill Barber i Jennifer Rankin.
LONDYN
Lato 1977: Ted Hughes nawiązuje romans z Emmą Tennant.
1994: Ted Hughes zamieszkuje z kochanką w domu w południowej części Londynu. Biograf Hughesa, Jonathan Bate, opisuje tę relację jako „ostatnią wielką miłość jego życia”. Kobieta jest pierwowzorem postaci Clare opisanej w powieści Poison.
28 października 1998: Ted Hughes umiera na raka jelita grubego.
CIĄG DALSZY DOSTĘPNY W PEŁNEJ, PŁATNEJ WERSJI
