Piękna bestia (twarda)

Książka bardzo słaba. Teks napisany niczym dla codziennej brukowej gazety. Gdyby nie wielkość użytej czcionki, rozłożenie tekstu plus przypisy starczyłoby na cztery strony dużego gazetowego formatu. Musimy uwierzyć autorowi że Irma Grese była tytułową "bestią" bo o jej wynaturzeniach niewiele się z tekstu dowiemy. Autor nie przedstawia żadnych protokołów, transkrypcji zeznań świadków które przecież podczas procesu były składane. Sam przebieg procesu jest tylko wzmiankowany. Nic więcej o nim się nie dowiemy. Książka "papka" napisana jakby dla uczniów szkoły podstawowej. Do zapoznania w jeden wieczór.

PIĘKNA I BESTIA W JEDNYM

Świat nazistowskich zbrodni i tajemnic od ponad 70 lat fascynuje i przeraża kolejne pokolenia. Na motywach działań zbrodniarzy hitlerowskich powstały niezliczone książki, filmy, a nawet komiksy i gry. Wciąż jednak tworzone są kolejne dzieła, bowiem wiele pomniejszych spraw nie zostało dotychczas należycie poruszonych. Jednym z nich jest z pewnością udział kobiet w zbrodniach wojennych, który doskonale został zobrazowany na przykładzie Irmy Grese, jednej z najokrutniejszych funkcjonariuszek SS.

Trzecia Rzesza to była męska sprawa ? tak powtarzały nazistowskie slogany. Niestety również kobiety torturowały i zabijały ludzi nie patrząc na ich wiek ani płeć. Równie gorliwe, równie brutalne i okrutne, nie ustępowały w niczym męskim zbrodniarzom. Wśród nich była Irma Grese, kobieta nazwana przez więźniarki z Auschwitz-Birkenau ?piękną bestią?. Najpierw zwyczajna, naiwna wręcz dziewczyna przemieniona pod wpływem ideologii w potwora z czasem stała się członkinią personelu pomocniczego SS i strażniczką w obozach koncentracyjnych. Awansowała coraz wyżej, dokonywała coraz gorszych rzeczy. Jak wyglądało życie tej pięknej morderczyni, która tak bardzo przekroczyła granice człowieczeństwa?

Jak większość naprawdę dobrych książek o tematyce zbrodni nazistowskich, tak również ?Piękna bestia? przede wszystkim przeraża. Czytając dzieło Daniela Browna, historyka i wielkiego autorytetu w dziedzinie holocaustu, trudno nie zadać sobie pytania jak człowiek może być zdolny do takiego okrucieństwa. I jaki to właściwie jest człowiek. Odpowiedź na to drugie pytanie jest tak oczywista, jak szokująca ? zwyczajny. Taka była bowiem Irma. A może taka po prostu się wydawała? Brown stara się pokazać jej portret jak najdokładniej, zagłębić w jej życie i losy, przedstawiając nam obraz przemiany prostej dziewczyny w autentyczną bestię.

Co jeszcze podoba mi się w książce Browna, to zdecydowanie fakt, że nie jest ona suchym, akademickim opracowaniem, jakich wprost nie znoszę. Autor relacjonuje fakty, to prawda, ale w sposób ciekawy i lekki, pomimo wagi tematu. Nie umniejsza to jednak powagi publikacji, a brak epatowania drastycznymi zdjęciami, jakie często ilustrują podobne opracowania, stanowi kolejną rzecz, którą śmiało mogę zaliczyć in plus.

Dlatego też polecam ?Piękną bestię? Waszej uwadze. To ciekawa, ładnie wydana książka, które usatysfakcjonuje miłośników tematu. Warto się z nią zapoznać.

Różne są oblicze zła. Wielu ludzi widzi je w bezwzględnych, wyzutych z wszelkich uczuć, bezlitosnych twarzach nazistowskich zbrodniarzy z SA, Gestapo czy SS. To męskie twarze, bo z takimi przywykliśmy je utożsamiać. Jednak trzeba sobie zdać sprawę, że nazizm był sprawą całego niemieckiego społeczeństwa i w równym stopniu dotyczył zarówno mężczyzn, jak i kobiet oraz że w torturowaniu i mordowaniu niewinnych ludzi brali udział przedstawiciele obu płci.
Kwestia uczestnictwa kobiet w zbrodniach wojennych przez długi czas była marginalizowana, lecz pewne jest, że udział ten był znaczący. Fakt, że autor porusza to zagadnienie w swojej książce jest bardzo ważną i wiele wnoszącą do naszej wiedzy na temat II wojny światowej kwestią.
Jedną ze zbrodniarek, których działalność owiana jest ponurą sławą - czy raczej niesławą - była Irma Grese, strażniczka w obozach koncentracyjnych Ravensbrueck, Auschwitz oraz Bergen - Belsen.
Dla więźniarek tych obozów zło miało anielską twarz Grese, gdyż ta młodziutka, obdarzona niezwykłą urodą dziewczyna w rzeczywistości była sadystyczną psychopatką mającą setki, być może nawet tysiące ludzkich istnień na sumieniu, znajdującą perwersyjną przyjemność w zadawaniu cierpienia, której nadzwyczajne okrucieństwo oraz idące z nim w parze seksualne rozpasanie stworzyło ponurą i mrożącą krew w żyłach legendę.

W swojej książce Daniel Patrick Brown podejmuje się nie tylko analizy biografii "pięknej bestii"; jego praca jest wielowymiarowym, błyskotliwym studium zła.
Autor dokonując wnikliwej i szczegółowej analizy psychosocjologicznej społeczeństwa III Rzeszy, nazistowskiej ideologii oraz jej wpływu na ludzkie umysły, a także specyfiki zindoktrynowanej osobowości zastanawia się, w jaki sposób okoliczności i warunki wpływały na kształtowanie - czy raczej wypaczanie - kobiecej psychiki; jak to możliwe, by kobiety, którym sami naziści przypisywali idealne cechy matek nowego pokolenia Niemców uczestniczyły w masowych zbrodniach oraz co doprowadziło do niesłychanej metamorfozy prostej, nieśmiałej, wiejskiej dziewczyny w wynaturzoną, bezwzględną morderczynię.

Lektura "Pięknej bestii" uświadamia czytelnikowi, że określenie przyczyn takiej przemiany nie jest sprawą prostą i jednoznaczną. Autor analizując bardzo dokładnie i rzetelnie biografię Irmy Grese wziął pod uwagę takie czynniki, jak sytuacja rodzinna (a zwłaszcza traumatyczne przeżycia z dzieciństwa) czy indoktrynacja oraz ich wpływ na sferę emocjonalną i charakterologiczną dziewczyny, a także predyspozycje psychiczne, które umacniały jej wypaczoną postawę przyczyniając się do stworzenia potwora.
Na szczęście autor analizując pod wieloma różnymi kątami życiorys Grese zdecydowanie unika, a wręcz odżegnuje się od stwierdzenia, że jej postawa i osobowość były tylko produktem okrutnych czasów, a ona sama bezwolnym trybikiem w machinie zbrodni wykonującym rozkazy.
Podkreśla, że choć jej psychikę wypaczyło wiele różnych czynników, Grese była odpowiedzialna za swoje czyny i poniosła za nie karę.
Brown zaznacza, że drobiazgowe i wyczerpujące omówienie okoliczności, jakie ją ukształtowały oraz wyjaśnienie motywów, jakimi się kierowała nie miało na celu usprawiedliwienie jej zbrodni, ale ukazanie innego oblicza zła, przedstawienie pełniejszego obrazu wojennego koszmaru oraz pomóc w jego zrozumieniu - o ile w ogóle da się pojąć jego ogrom i bezsens.

Daniel Patrick Brown napisał fenomenalną, pod wieloma względami nowatorską, doskonale udokumentowaną książkę, która jest czymś więcej, niż biografią jednej z najbardziej znanych nazistowskich zbrodniarek.
"Piękna bestia" to również wnikliwe i niepokojące studium zła i próba odpowiedzi na pytanie o jego przyczyny.
Co sprawia, że człowiek jest zdolny do czynienia zła? Natura czy wychowanie, a może jeszcze coś więcej? Co tak naprawdę w nas drzemie? Czy to konkretne okoliczności wyzwalają w nas bestię?
Autor w próbie zrozumienia istoty zła przytacza rozmaite koncepcje filozoficzne, socjologiczne i psychologiczne, które czynią lekturą intrygująco wszechstronną.
Brown snuje również rozważania nad rolą kobiet w nazistowskiej machinie zbrodni, co także zasługuje na naszą uwagę, gdyż znacząco wpływa na kształt naszej wiedzy historycznej. Nie są to wywody zawieszone w próżni i pozbawione kontekstu, gdyż bezpośrednio odnoszą się do postaci Irmy Grese oraz jej fenomenu.
Polecając czytelnikom tę wstrząsającą, a zarazem fascynującą lekturę mogę tylko powtórzyć za więźniarką ocalałą z Birkenau: "Kto stworzył tę piękną bestię?"