Niezwykła historia o cenie wolności i groźbie fundamentalizmu.
Nowy Jork, Brooklyn – chasydzka dziewczyna uwięziona w jednym z najbardziej otwartych miast świata. Nastolatka bez książek, kina, teatru, koncertów, spotkań z rówieśnikami. Poddana opresyjnej tradycji i religii ortodoksyjnej społeczności.
Trudno sobie wyobrazić świat nastoletniej Deborah, zmuszonej do małżeństwa, ogolonej na łyso w dniu ślubu i poddanej przyśpieszonej lekcji dojrzewania seksualnego. Trudno uwierzyć, że w XXI wieku dziewczyna mieszkająca w Nowym Jorku nie może posługiwać się angielskim, bo to język zepsucia i zła i jest więziona w domu?
Feldman wpuszcza nas do hermetycznego świata, którego grzechy są starannie ukrywane i wypierane. Autorka w przejmujący sposób relacjonuje jak wyglądało jej życie, pełne nakazów i zakazów. Życie, które opierało się na milczącym przyzwoleniu na cierpienie, zniewolenie i przemoc. Przypłaca je ciężką nerwicą. Deborah ucieka. Po urodzeniu dziecka wie, że jeśli chce uchronić swojego syna przed podobnym losem musi porzucić męża, rodzinę i wspólnotę. Rozpoczyna nowe życie.
Na podstawie książki Unorthodox. Jak porzuciłam świat ortodoksyjnych Żydów powstał serial Netflixa po tym samym tytułem. Wznowienie ukaże się nakładem wydawnictwa Poradnia K w dzień premiery serialu – 26 marca 2020 roku.
„Zapierająca dech w piersi relacja z tego, jak żydowska kobieta odwraca się od swojej religii i znajduje prawdę i wartość w swoim nowym życiu” – „Kirkus Reviews”.
„Relacja z serca zamkniętej wspólnoty sprawia, że lektura jest fascynująca. Feldman ma zmysł reporterki i talent do dojrzenia najmniejszych detali. Dzięki temu mamy wrażenie, jakbyśmy byli tam razem z nią. Czujemy, jak to jest być innym, kiedy wszyscy wokół są tacy sami” – „Booklist”.
„Feldman opisuje ze szczegółami swój triumf – ucieczkę z sekty” – „Publisher’s Weekly”.
„Pociągająca, wymowna i emocjonalna… Niewątpliwie dziewczęta z Brooklynu kupują tę książkę, ukrywają ją pod materacami, czytają, kiedy zgasną światła i planują, może po raz pierwszy, własną ucieczkę” – „HuffingtonPost.com”.
Deborah Feldman urodziła się i wychowała we wspólnocie ortodoksyjnych Żydów w Williamsburgu na Brooklynie. W bardzo młodym wieku została wydana za mąż w aranżowanym małżeństwie, a dwa lata później urodził się jej syn. Wspomnienia, które opublikowała, mając 25 lat, stały się bestsellerem „New York Timesa”. Dwa lata później napisała ich kontynuację pod tytułem Exodus. Jej książki zostały przetłumaczone na hebrajski i niemiecki. Feldman obecnie mieszka w Berlinie wraz ze swoim synem.
Autor | Deborah Feldman |
Wydawnictwo | Poradnia K |
Rok wydania | 2020 |
Oprawa | miękka |
Liczba stron | 272 |
Format | 13.5 x 20.5 cm |
Numer ISBN | 978-83-66005-99-0 |
Kod paskowy (EAN) | 9788366005990 |
Waga | 378 g |
Wymiary | 135 x 205 x 25 mm |
Data premiery | 2020.03.26 |
Data pojawienia się | 2020.03.18 |
Dostępna liczba sztuk | |
---|---|
Dostępność całkowita | 91 szt. |
Dostępność w naszym magazynie | 1 szt. (realizacja jeszcze dzisiaj) |
Dostępność w punktach Bonito |
---|
ul. Jagiellońska 4 (przecznica ul. Wolności) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
ul. Dmowskiego 12 (obok stacji Gdańsk Wrzeszcz) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
ul. Staromiejska 6 (50 m od Rynku) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Piotrkowska 193 (200 m od Politechniki Łódzkiej) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
al. Komisji Edukacji Narodowej 51 (skrzyżowanie z ul. Płaskowickiej) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Komisji Edukacji Narodowej 88 (Ursynów - metro Stokłosy) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Niepodległości 54 (przy stacji metro Wierzbno) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Chmielna 4 (50 metrów od ul. Nowy Świat) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Czapelska 48 (200 m od ronda Wiatraczna) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Kondratowicza 37 (blisko Szpitala Bródnowskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
ul. Pańska 96 (300 m od ronda Daszyńskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
ul. Powstańców Śląskich 3 (obok restauracji McDonald's) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Stawki 8 (450 m od CH Arkadia) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Wspólna 27 (przecznica Marszałkowskiej) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
ul. Żeromskiego 1 (przy stacji metra Słodowiec) | Zamów i odbierz już jutro |
al. Armii Krajowej 12 (Budynek Centrum AB) | Zamów i odbierz już jutro |
ul. Jedności Narodowej 122 (blisko Parku Słowiańskiego) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
ul. Plac Grunwaldzki 25 (w budynku Grunwaldzki Center) | Zamów i odbierz 2024.04.02 |
ul. Ruska 2 (przy Placu Solnym) | Zamów i odbierz już jutro |
Darmowa dostawa już od 299,00 zł
Chasydzi. Co to dla nas oznacza to słowo konkretyzujące grupę społeczną? Rabbi decyduje jak się zachowywać, co mówić, czego słuchać, co czytać, co jeść, o jakiej godzinie kłaść się spać, by nie obrazić Boga. Chasydzi uważają, że Holokaust jest karą za asymilację, więc odcinają się od wszystkich i od wszystkiego czerpiąc jednak ze zdobyczy cywilizacyjnych, bo jak inaczej można korzystać z leków, które nie są koszerne, kupować samochody, których produkcją zajmują się nie-Żydzi? Chasydzi protestowali przeciwko powstaniu państwa Izrael i głównie zajmowali się „produkcją” bardzo licznego potomstwa, chcąc tym samym zemścić się na Hitlerze… Hmm. Nie wiem, czy rzeczywiście z tego powodu Adolf H. się przewraca w grobie, ale lektura książki Deborah Feldman spędziła mi sen z powiek na kilka dobrych nocy.
Zagłębimy się w historię nastolatki, która dorasta w bardzo restrykcyjnej chasydzkiej społeczności. Jej historia była jak pocisk, który mnie trafił i rozerwał na strzępy. Przez całą lekturę miałam szeroko otwarte oczy i nie zamykała mi się szczęka. Nie mogłam uwierzyć, że w samym sercu miasta takiego jak Nowy Jork mieszkają ludzie z takimi ograniczeniami, nakazami i zakazami narzuconymi przez wspólnotę. Zakaz uczenia się języka angielskiego, bo to język zepsucia, zakaz czytania książek, oglądania filmów w kinie, spotykania się ze znajomymi. Edukacja dziewcząt skrócona została do absolutnego minimum, aby jak najszybciej zaaranżować ich małżeństwo, by zaczęły rodzić, rodzić i jeszcze raz rodzić. Upokarzające kąpiele czystości, zgolona na łyso głowa, noszenie sztucznych włosów i przekazywanie rabinowi szmatki z krwią menstruacyjną, by mógł kontrolować pożycie małżeńskie! Czy to nie jest koszmar?! A w książce jest jeszcze wiele innych przykładów i opisów, od których stają włosy na karku. Tym bardziej byłam poruszona, bo to nie była fikcja literacka, ale pamiętnik z realnego życia. Podziwiam Autorkę, że wychowana w takich surowych i specyficznych warunkach potrafiła zachować trzeźwość myślenia i szukać dla siebie możliwości, by zacząć życie od nowa i odzyskać wewnętrzny spokój. Polubiłam jej trafne obserwacje i sarkastyczno- cyniczne uwagi.
Nie jestem w stanie zrozumieć postępowania społeczności chasydzkiej. Feldman wspominała, że niektórzy są tak pobożni, że nie utrzymują kontaktów nawet ze swoimi babciami, bo to kobiety. Serio??! Nie sądzę, by Bóg patrzył łaskawiej na osoby w sile wieku, które odseparowały się od osób starszych potrzebujących pomocy i wsparcia, szczególnie że dotyczy to osób z kręgu najbliższej rodziny. Świat, ludzie i ich postępowanie nigdy nie przestaną mnie zadziwiać.
Napiszę wprost – lektura mnie nie tylko wciągnęła, co wręcz przeraziła. Wysnułam jeden, ale uważam, że ważny wniosek. Obojętnie jaki kto ma kolor skóry i jaką religię wyznaje, radykalizm jest złem w czystej postaci. Nie służy nikomu i niczemu. Nie buduje więzi, nie sprawia, że jest się silnym i walczy się o dobre życie dla siebie i dla rodziny. Radykalne poglądy dzielą, a nie łączą, burzą, zamiast budować, oddzielają, a nie asymilują. Dotyczy to każdej formy i rodzaju wiary, radykalizm dzieli, zamiast jednoczyć i na tym polega jego zło. Dodatkowo w każdym momencie, w każdej wspólnocie religijnej rola i droga kobiety przez życie jest kamienista, bezkresna i pełna zakrętów. A niestety większość z nich nie ma aż tyle odwagi co Autorka, by zrzucić jarzmo i poszukiwać w ciemnościach własnej drogi.
Dotarliśmy do zamkniętego świata ortodoksyjnych Żydów, świata nam obcego i nieznanego. Jego przedstawiciele za wszelką cenę bronią przed innymi swoją inność i odmienność, nie pozwalają, aby obcy mieli dostęp do ich społeczności. W takim oto odseparowanym środowisku wychowywała się autorka, i zarazem bohaterka tej wstrząsającej opowieści, Deborah Feldman.
W południowej części Williamsburga na Brooklynie żyje Deborah, wychowywana przez dziadków i dalszą rodzinę. Matka ją opuściła, jak była malutka, za wszelką cenę chciała się wyrwać z tej zakłamanej wspólnoty. Ojciec, chory psychicznie, żył obok, w swoim własnym świecie. Dziewczynka była wychowywana w surowych warunkach, przez rodzinę ogarniętą fanatyzmem religijnym, podporządkowana nakazom i zakazom. Nie zaznała miłości i dobroci, ciągle poniewierana i traktowana z wyższością. Starała się buntować przeciwko panującym zasadom, jednak był to bunt rozkwitający wewnątrz, nie uzewnętrzniany. W ukryciu czytała książki, pragnęła poznać ten inny świat, istniejący poza granicami ich dzielnicy. W świat dorosłości wprowadzała ją babcia, jednak czyniła to bardzo nieumiejętnie i niechętnie, w sposób upokarzający kobietę. W wieku siedemnastu lat dziewczyna wychodzi za mąż za wybranego jej mężczyznę. Nie można mówić w tym przypadku o miłości, motylach w brzuchu czy radosnych randkach. W tym chasydzkim środowisku kobieta miała za zadanie rodzić dzieci i usługiwać mężowi, być na każde jego skinienie. Aż trudne wydaje się to dzisiaj do zrozumienia i zaakceptowania. Dla mnie to świat nierealny i odległy, nie dociera do mnie, że ludzie w naszych czasach jeszcze tak żyją. Jak można być tak głęboko uzależnionym od zasad religijnych i podporządkować im każdą sferę swojego życia? Jak można nie mieć własnego zdania i przekonań? Jak inni mogą nami sterować i narzucać swoją wolę? Jak daleko sięga granica całkowitego zniewolenia i uzależnienia?
„Jeśli nie ja, to kto? Jeśli nie teraz, to kiedy?”
Unorthodox to szokująca opowieść o rodzącej się w chasydzkiej dziewczynie sile i buncie. O walce o swoje przekonania i lepsze życie, wolne od nakazów i zakazów. To próba porzucenia świata ortodoksyjnych Żydów i życia na własny sposób, niezależny i wolny, otwarty na inność. Z kart tej historii bije desperacka wola młodej kobiety wyzwolenia się z zakłamanego kręgu fanatyków zasad wypływających z Tory. Widzimy odważną kobietę pragnącą żyć normalnie, chodzić na zakupy, czytać książki zagranicznych autorów, ubierać się w jeansy i pracować. To w zasadzie tak niewiele, ale w naszym dzisiejszym świecie. W społeczności żydowskiej to niedopuszczalne i nieakceptowalne.
„Już uległam zepsuciu, tylko dobrze się z tym kryję”.
Ta powieść jest bardzo realistyczna i prawdziwa. Te wydarzenia miały naprawdę miejsce i dla mnie jest to bardzo bolesne i szokujące. Ale dobrze, że takie relacje są opisywane, to powinna być przestroga dla kobiet, które czasami szukają mocnych wrażeń i wiążą się z mężczyznami z innych kultur czy kręgów religijnych. Często jest to podróż w jedną stronę, z której nie ma powrotu. Czy warto postawić wszystko na jedną kartę?
Ta wzruszająca opowieść potrafi znakomicie zmobilizować nas do walki o swoje rację, o lepszą przyszłość, o spełnianie marzeń. Ukazuje, że nie wolno się poddawać, zawsze trzeba mieć nadzieję i przekonanie, że dla nas też zaświeci słoneczko i rozgrzeje nasze smutne serce. Należy śmiało iść do przodu, szukać drogi do szczęścia, nawet jak jest ona chwilami wyboista i stroma. Wtedy tym bardziej jest satysfakcjonująca. I na pewno doprowadzi nas do upragnionego celu.
Muszę przyznać, że pierwsze strony tej lektury trochę mnie nudziły i już miałam ochotę ją odłożyć. Ale się przełamałam i próbowałam dalej. I dobrze, że byłam cierpliwa i wytrwała. Mniej więcej od trzeciego rozdziału zaczynałam rozumieć bohaterkę i byłam ciekawa, na ile się odważy przeciwstawić bliskim i żyć poza ich kręgiem. Kibicowałam jej, byłam z nią, wspierałam ją całym sercem i duchem.
Unorthodox to nie jest łatwa lektura, ale bardzo pożądana i potrzebna. Bolesna i wstrząsająca, ale skłaniająca do głębokich refleksji. Na pewno na długo w nas pozostanie i zostawi trwały ślad. To historia obok której nie można przejść obojętnie, ona sama nas zachęca do sięgnięcia po nią. Jej nie trzeba reklamować ani polecać, ona jest wartością sama w sobie. Niesamowita podróż do chasydzkiej odrębności kulturowej i religijnej!
Książka Deborah Feldman Unorthodox do tego stopnia weszła mi w głowę, że przez parę dni dosłownie nią żyłam, niepewna, smutna i rozgoryczona idiotyzmem społeczeństwa. Nie potrafiłam zapomnieć o historii kobiety, która gnana pragnieniem wolności porzuciła świat ortodoksyjnych Żydów.
We wstępie zdradzę, że zdecydowanie warto sięgnąć po książkę. A po szczegóły zapraszam poniżej.
Unorthodox jest autobiograficzną powieścią autorki. Dewojre, bo tak zwraca się do bohaterki rodzina, opowiada historię życia w Williamsburgu, zamkniętym na resztę społeczeństwa osiedlu na Brooklynie należącym głównie do chasydzkich Żydów. Już jako mała dziewczynka, Dewojre doświadczyła wiele bólu ze strony rówieśników oraz dorosłych, ponieważ wychowywali ją dziadkowie. Ojciec był człowiekiem chorym psychicznie, którego posłanie do szpitala równało się skandalem, więc rodzina wolała pozostawić go na pastwę własnych urojeń. Matka Dewojre z kolei stała się gojką - tak nazywa się osobę, która odłączyła się od Żydów, zostając niewierną.
Na samym początku poznajemy losy małej dziewczynki, niepotrafiącej zrozumieć wielu spraw, próbującej pytać i za wszelką cenę znajdować odpowiedzi. Ani Zajde (dziadek), ani Bube (babcia) nie są jednak w stanie konkretnie wyjaśnić, dlaczego Dewojre nie może jak inne dzieci chodzić w nowych ubraniach, czytać książek świeckich, czyli takich nienapisanych w jidysz, a przede wszystkim czemu, skoro mieszka w Nowym Jorku, zabrania jej się rozmawiać po angielsku? Oczywiście, Dewojre uczy się tego języka, zgodnie z programem nauczania, ale każdy zdaje się traktować to jako zło, jakby szatan wodził na pokuszenie z każdym słowem wypowiedzianym po angielsku.
Patrząc na dalsze wydarzenia, dzieciństwo autorki (chodzenie do szkoły, czytanie zakazanych książek w ukryciu) wydaje się kompletnie pozbawione emocji. Tutaj czytelnik zderza się z nie do końca logicznym światem, szczególnie dla człowieka wolnego. Połowa zakazów lub nakazów wydanych przez rabinów wydaje się niepotrzebna, a czasami wręcz śmieszna. Ale czytelnik nic nie neguje. Przecież każdy ma prawo wierzyć w co zechce, o ile nie przynosi to krzywdy drugiemu człowiekowi.
Zaczynamy się burzyć dopiero, kiedy Dewojre dorasta, czy raczej dojrzewa. Codzienne sytuacje zdają się wymykać bohaterce spod kontroli (o ile kiedykolwiek jakąkolwiek kontrolę posiadała). Dla przykładu fragment, w którym dostaje pierwszą miesiączkę - dziewczyna nie rozumie, co się dzieje z jej ciałem. Gdy przerażona, że umiera, biegnie do Bube, ta wręcza jej podpaskę, szybko tłumaczy co i jak, nazywa nieczystą i każe milczeć. I tyle. Ja osobiście przeżyłam ogromny szok, no bo jak to tak? Jak można potraktować w ten sposób przerażoną dziewczynkę, która zgodnie z prawami natury przekształca się w kobietę?
Im dalej brniemy w historię, tym Dewojre zdaje się dostrzegać coraz więcej głupstw, wymysłów rabinów prowadzących do krzywdy wiernych. Choćby comiesięczne mycie się w mykwie na oczach pracownic, ścinanie włosów niemal na łyso po zawarciu małżeństwa, noszenie peruki, pierwszy seks dopiero po ślubie (gdzie wcześniej nikt nie wyjaśnił ani jej, ani jej mężowi, czego oczekiwać). Dewojre cały czas neguje słowa Tory, nie potrafiąc pojąć, dlaczego Bogu tak bardzo przeszkadza związek dwóch mężczyzn, skoro o pedofilii nie ma choćby najmniejszej wzmianki? Dlaczego mężczyzna nie może żyć z innym mężczyzną, nikogo tym nie raniąc, a maltretowanie dzieci przez dorosłych jest dopuszczalne? Czemu masturbacja to niemal najgorszy istniejący grzech, a zabójstwo liczy się jako zbrodnia wyłącznie przy udziale dwóch świadków?
Co już zapewne wiecie ze wstępu, Unorthodox poruszyło mnie do głębi. Podczas czytania byłam strzępkiem nerwów. Co chwilę unosiłam się gniewem nad głupotą i zbytnią przesadą chasydzkich reguł, w niektórych momentach łzy wzbierały się pod powiekami, a z każdą kolejną stroną coraz mocniej dopingowałam bohaterkę, żeby się uwolniła i wreszcie uciekła.
Jako człowiek wolny nie jestem też w stanie całkowicie uzmysłowić sobie idei tej dziwnej wiary. Owszem, rozumiem chęć zawierzania się Bogu, życia zgodnie z zasadami moralnymi, ale nie w przypadku, gdy te zasady przynoszą krzywdę innemu człowiekowi. Gdy zamiast rozwijać, blokują i przytłaczają...
Powiem tak: Unorthodox to książka, którą musicie przeczytać. Nie należy ona do łatwych, wyznam od razu. Każde zdanie czyta się powoli, żeby lepiej zrozumieć i głębiej wejść do przedstawionego świata. Osobiście nie miałam pojęcia, że w czasach, gdzie ludzie zdają się otwierać na resztę, stając się tolerancyjniejsi wobec mniejszości, gdzie codziennością jest wysoka technologia i nauka, istnieją jeszcze takie "cuda" jak Williamsburg. Unorthodox Deborah Feldman to pozycja obowiązkowa, ot co!