Książka, którą oddajemy do rąk czytelników poświęcona jest życiu i działalności Józefa Kajetana Janowskiego (1832-1914), postaci szczególnej, jeśli chodzi o losy polskich dziewiętnastowiecznych generacji, dla których sprawa narodowa i miłość ojczyzny, rozumiane jako pewnego rodzaju misja, stały się dominującym czynnikiem określającym ich biografi e. Używając słów Janowskiego, którymi posłużył się do opisu roli i znaczenia polistopadowej emigracji, zaliczyć go można do swoistej "reprezentacji ducha narodowego", która czuła i myślała głębiej, nie straciła wiary w możność dalszej pracy i "rozpoczęcia na nowo walki o niepodległość ojczyzny"1 . W powstaniu styczniowym członek i sekretarz stanu Rządu Narodowego, bliski współpracownik Romualda Traugutta oraz pamiętnikarz i "strażnik pamięci 1863 roku" jest postacią sztandarową dla tych czasów, a jego autobiograficzna narracja stała się dokumentacją źródłową, której nie sposób pominąć w badaniach historycznych nad epoką 1863-1864. Wydaje się też, że rola jaką wówczas wypełniał w strukturach powstańczego Rządu Narodowego zaważyła w równym stopniu i na jego dalszej biografii i na sposobie kreacji późniejszego wizerunku, utożsamianego wielokrotnie z metaforą czy ideą tajemnego Rządu Narodowego. Tendencja ta była szczególnie zauważalna w licznych narracjach, jakie pojawiły się w związku ze śmiercią Janowskiego i lwowskimi uroczystościami pogrzebowymi w czerwcu 1914 roku